In verband met de uitbraak van het coronavirus is de werkwijze van de Rechtspraak aangepast. De rechtbanken, hoven en bijzondere colleges hebben doorgewerkt, zoveel mogelijk op afstand en met digitale middelen. In fase 1 (= de periode van 17 maart tot en met 6 april 2020) werden alleen zeer urgente zaken (de zogenoemde lijst 1-zaken) online (via Skype en telehoren) of telefonisch op zitting behandeld. In fase 2 (= de periode van 7 april tot en met 10 mei 2020) werden naast de zeer urgente zaken ook urgente zaken (de zogenoemde lijst 2-zaken) online of telefonisch op zitting behandeld. Daarnaast hebben de gerechten in fase 1 en fase 2 een grote hoeveelheid zaken schriftelijk afgedaan.
Vanaf 11 mei bevindt de Rechtspraak zich in fase 3 en worden er weer zittingen gehouden met fysieke aanwezigheid van procespartijen en overige procesdeelnemers. Daarbij krijgen strafzaken, jeugd(straf)zaken en familiezaken indien nodig de prioriteit, maar ook in andere zaken vinden weer meer fysieke zittingen plaats, waarbij het aantal per gerecht kan verschillen. Dit is mede afhankelijk van de inrichting van het gerechtsgebouw en de mogelijkheid om alternatieve zittingslocaties te vinden. Ook vinden er veel online zittingen plaats. Om de fysieke zittingen te kunnen laten plaatsvinden, zijn in alle gerechtsgebouwen de zittingszalen en de wachtruimten zodanig ingericht dat op een verantwoorde manier zitting kan worden gehouden. Hetzelfde geldt voor eventuele alternatieve zittingslocaties. Daarbij is rekening gehouden met de beperkende maatregelen ter bescherming van de volksgezondheid en de “anderhalve meter afstand norm”. Verder zijn de openingstijden voor gerechtsgebouwen verruimd, zodat ook vroeg in de ochtend of aan het begin van de avond zittingen kunnen worden gehouden. De voorzieningen binnen de gerechtsgebouwen, het gebruik van eventuele alternatieve zittingslocaties en de openingstijden kunnen per gerecht verschillen. Geadviseerd wordt om steeds de website van het betreffende gerecht te raadplegen voor de actuele informatie. Vanaf 1 juni 2020 zijn ook de centrale (informatie)balies geopend op alle locaties waar het gerechtsgebouw dit toelaat.
Vanaf 17 augustus 2020 is ook de aanwezigheid van publiek bij fysieke zittingen of een uitspraak in beginsel weer toegestaan. Belangstellenden dienen zich vooraf per e-mail bij het desbetreffende gerecht voor de zitting of de uitspraak aan te melden. Dit kan tot maximaal 2 werkdagen voor de zitting of de uitspraak. De gerechten bepalen het maximum aantal bezoekers per gerechtsgebouw. Dit is afhankelijk van de inrichting van het gebouw en kan daarom per gerechtsgebouw verschillen. Toegang tot het gerechtsgebouw wordt verkregen door het tonen van de verkregen e-mail bevestiging. Schoolklassen en andere groepen worden nog niet toegelaten.
Per 1 december 2020 is het dragen van een niet-medisch neus- en mondkapje (hierna: mondkapje) in publieke binnenruimten verplicht. Dit betekent dat in een gerechtsgebouw of alternatieve zittingslocatie in de publieke ruimten (onder andere hal, wachtruimte, gang, lift en trappenhuis) bezoekers en medewerkers van de Rechtspraak een mondkapje dragen. Dit geldt ook bij het in- en uitgaan van de zittingszaal. Na het plaatsnemen in de zittingszaal kan het mondkapje worden afgezet.
Voor de wijze waarop zaken sinds de uitbraak van de coronacrisis worden behandeld heeft de Presidentenvergadering een tijdelijke algemene regeling vastgesteld, die periodiek, al naar gelang de nieuwe omstandigheden is aangepast. De thans voorliggende regeling geldt tot 1 februari 2021 of zoveel langer als de Rechtspraak aansluit bij verlenging van de huidige coronamaatregelen door het kabinet.
Deze regeling bevat algemene regels met betrekking tot de zittingen, de aanwezigheid in de zittingszaal, ook voor journalisten en de voorziening Veilig mailen. Voor een aantal rechtsgebieden gelden specifieke regels, zie daarvoor de tijdelijke regelingen per rechtsgebied. Bij tegenstrijdigheid tussen deze tijdelijke algemene regeling en een tijdelijke regeling voor een rechtsgebied gaat de tijdelijke regeling voor een rechtsgebied voor.
Uitgangspunt in fase 3 is dat de gerechten zoveel mogelijk zaken, met inachtneming van de richtlijnen van het RIVM, de tijdelijke regelingen per rechtsgebied en bovengenoemde prioritering fysiek of online op zitting zullen behandelen, tenzij de zaak schriftelijk kan worden afgedaan. Indien het niet mogelijk is om de zaak fysiek of online op zitting te behandelen, kan de zitting telefonisch plaatsvinden. De IT-organisatie van de Rechtspraak heeft de voorzieningen voor het houden van online zittingen en overleggen via telefonische (beeld)verbindingen bij de Rechtspraak uitgebreid. Voor meer informatie wordt verwezen naar de
pagina online zittingen en overleggen op de website van de Rechtspraak.
Daarnaast is het sinds 9 april 2020 mogelijk om gebruik te maken van de Veilig mailen voorziening van de Rechtspraak voor het indienen van (proces-)stukken en berichten (artikel 1.3). Voor meer informatie wordt verwezen naar de
pagina Veilig mailen op de website van de Rechtspraak.