Met dit wetsvoorstel wordt de Europese confiscatierichtlijn in het Nederlandse strafrecht ingevoerd. Die heeft tot doel de strijd tegen georganiseerde misdaad in EU-lidstaten te versterken, onder meer door het afpakken van criminele winsten mogelijk te maken zonder dat er iemand is veroordeeld. Er hoeft zelfs geen concrete verdachte in beeld te zijn, als het OM maar aannemelijk kan maken dat inbeslaggenomen geld en goederen van misdaad afkomstig zijn.

De Rechtspraak heeft begrip voor de wens om het afpakken van winsten makkelijker te maken, maar heeft grote bezwaren tegen de manier waarop dat vorm krijgt in dit wetsvoorstel. Die tast de rechtsbescherming van burgers aan. Nu kan het OM alleen geld en goederen confisqueren van een verdachte die veroordeeld is. Die waarborg komt te vervallen onder de nieuwe wet. Er komt een eenvoudige procedure – gericht op het inbeslaggenomen voorwerp, niet op een verdachte - met een ‘opmerkelijk lage bewijsstandaard’, stelt het advies. Terwijl er ingrijpend inbreuk wordt gemaakt op het eigendomsrecht. De nieuwe wetgeving zou kunnen betekenen dat mensen de legale herkomst van hun eigendommen moeten bewijzen, wat ingaat tegen het uitgangspunt dat iemand onschuldig is totdat zijn schuld is bewezen. Ook zouden er grondrechten in het geding kunnen komen, bijvoorbeeld als een woning wordt geconfisqueerd waardoor mensen op straat komen te staan.

Een ander kritiekpunt is dat de keuze voor confiscatie aan het OM wordt gelaten, zonder verdere normering. Het gevolg kan zijn dat het OM steeds vaker kiest voor het afpakken van crimineel vermogen in plaats van vervolging en berechting. Dat zou betekenen dat criminaliteit niet wordt aangepakt en misdadigers hun straf ontlopen, wat maatschappelijk niet goed uit te leggen valt.

En zie: alle wetgevingsadviezen van de Raad.