De hoogte van het budget dat de gemeente krijgt voor de uitvoering van de Participatiewet en aanverwante wetten, wordt bepaald aan de hand van een verdeelmodel. Het Haagse college van burgemeester en wethouders vindt dat de gemeente structureel te weinig budget van het Rijk krijgt om alle bijstandszaken uit te voeren, waardoor ze met een groot tekort blijft zitten. Het college vindt dat het verdeelmodel voor Den Haag niet meer van toepassing moet zijn.

Ook het systeem dat is bedacht om tekorten gedeeltelijk te compenseren, de zogeheten vangnetuitkering, is volgens het college onvoldoende. De vangnetuitkering regelt dat als een tekort lager is dan 7,5 procent op het budget dat het Rijk heeft verstrekt, dit op eigen risico van de gemeente is. Als het tekort tussen de 7,5 en 12,5 procent ligt, wordt het tekort deels vergoed. Bij een tekort boven de 12,5 procent wordt alles daarboven volledig vergoed. 

De rechtbank oordeelt dat het Haagse college voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat de gemeente nadeel lijdt door het verdeelmodel. De gemeente onderscheidt zich op enkele specifieke kenmerken van andere grote gemeenten, terwijl die kenmerken niet zijn opgenomen in het verdeelmodel, zoals het aantal inwoners dat kampt met multiproblematiek waarbij het gaat over een combinatie van criminaliteit, schulden en gezondheidsproblemen. In het verdeelmodel is daarmee niet voldoende rekening gehouden.

Maar het nadeel dat de gemeente Den Haag daar waarschijnlijk van heeft ondervonden in de periode van 2022 tot 2024, is echter beperkt gebleven, oordeelt de rechter. In 2022 was het tekort bijna 2,5 miljoen euro en in 2023 bijna 17 miljoen euro. Procentueel gezien is dit een tekort van 0,7 procent en 4,5 procent van de bedragen die de gemeente die twee jaren van het Rijk heeft gekregen. Die tekorten vallen onder de eigen risicodrempel van 7,5 procent waardoor de gemeente geen aanspraak kan maken op de vangnetuitkering. In het jaar 2024 was zelfs voor het eerst sprake van een klein overschot.

De rechtbank komt tot de slotsom dat er geen aanleiding is om de regels over de budgettering en het daarop gebaseerde verdeelmodel buiten toepassing te laten. De beroepen van het college worden ongegrond verklaard.