Op enig moment is het Openbaar Ministerie begonnen met het toekennen van bijzondere namen aan onderzoeken. Achter deze exotische namen gaan vaak onderzoeken naar gruwelijke misdrijven schuil. Zo ook in dit onderzoek met de naam “Koolvis”: een omvangrijk onderzoek naar mensensmokkel en mensenhandel (rijksoverheid.nl). Dit onderzoek is om verschillende redenen een zaak die ik nooit zal vergeten. Ten eerste natuurlijk de verdenking: mensenhandel. Er werd gesignaleerd dat er in een bepaalde periode opvallend veel alleenstaande minderjarige vreemdelingen, vooral meisjes, uit Nigeria Nederland binnenkwamen. Het Landelijke Parket stelde een onderzoek in.

Mooie banen en enorme salarissen in Europa

Uit de politieverhoren kwam een duidelijk beeld naar voren: in Nigeria werden meisjes geworven door hen mooie banen met enorme salarissen te beloven bij aankomst in Europa. Ook de kosten van de reis zouden door een reisagent worden voorgeschoten. Om te zorgen dat de meisjes hun afspraken zouden nakomen, werden er in veel gevallen voodoo rituelen met plaatselijke voodoo priesters uitgevoerd. Bij deze ‘gesprekken’ werd gedreigd dat ze vervloekt zouden worden als ze afspraken niet na zouden komen.

Angst voor vloek

Vervolgens gingen zij met een reisagent naar Amsterdam, waar de (vaak vervalste) reisdocumenten werden afgenomen. In veel gevallen reisden de meisjes door naar Italië waar zij gedwongen werden om in de prostitutie te werken. Veel meisjes durfden later niet bij de politie of bij mij te verklaren uit angst voor de vloek van de priester.

Grote internationale organisatie

Achter de handel zat een grote organisatie met een uitgebreid internationaal netwerk. Langzamerhand kwam een aantal verdachten in beeld. Telefoongesprekken werden afgeluisterd, verdachten werden geobserveerd en er werd getracht de financiële handel en wandel van de verdachten in beeld te krijgen.

Kersverse rechter-commissaris

De tweede reden dat deze zaak mij altijd zal bij blijven is, omdat ik in die periode als net aangestelde rechter-commissaris (rc) bij het onderzoek werd betrokken. Ik begon als rc en ik kwam direct terecht in een enorm onderzoek met veel aangevers en slachtoffers, veel verdachten en (dus) veel advocaten vanuit alle hoeken van het land. Het was een grootschalige landelijke operatie, waarbij ik als kersverse rechter-commissaris ineens een grote rol kreeg.

Bange, ontheemde meisjes in een onbekende en bedreigende wereld

Door deze zaak ben ik ook op plaatsen geweest waar ik anders nooit terecht zou zijn gekomen, zoals in Abuja, de hoofdstad van Nigeria. Ik moest vele tientallen getuigen verhoren. Een deel verbleef in het buitenland. Videoverbindingen waren er toen nog nauwelijks. Daarom ben ik als een soort reisleider met ongeveer tien à vijftien advocaten, de officier van justitie en de griffier “de wereld rond gereisd”. Het waren reizen om nooit te vergeten. Toch zal het beeld van bange, ontheemde meisjes in een onbekende en bedreigende wereld mij het meest bijblijven.