De professionele standaarden zijn kwaliteitsnormen, opgesteld door rechters voor rechters. De professionele standaarden bevatten (gedrags)normen en werkafspraken. Deze stemmen in grote lijnen overeen met de huidige werkwijze. Daarnaast vullen de professionele standaarden kwaliteitsnormen aan die in wetten, regelingen en codes staan, bijvoorbeeld de rechterscode NVvR en de Procesregeling bestuursrechterlijke colleges. De professionele standaarden concretiseren ook de kwaliteitsnormen. 

De professionele standaarden zijn juridisch niet bindend, maar ze zijn wel belangrijk om de kwaliteit van het rechterlijk werk te bevorderen en te borgen. Ze bevorderen ook het onderlinge gesprek daarover binnen én tussen de drie bestuursrechterlijke colleges. De rechters van deze colleges oordelen zowel in hoger beroep als in eerste en enige aanleg. Zij zijn in vrijwel alle zaken eindrechter; met de uitspraak is de zaak definitief beslecht. Dit brengt een bijzondere verantwoordelijkheid mee voor de bevordering van de rechtseenheid en rechtsontwikkeling. Daarover gaat een deel van de professionele standaarden.

De vaststelling van de professionele standaarden is geen eindstation. Het gesprek over de kwaliteit van het werk gaat door. Dit kan tot gevolg hebben dat de professionele standaarden worden aangevuld of gewijzigd. Binnen drie jaar is er een evaluatie van de professionele standaarden.

Als onderdeel van verdergaande professionalisering, is de Rechtspraak vanaf 2014 gestart met het ontwikkelen van professionele standaarden. Een aantal rechtsgebieden kent al professionele standaarden. Deze zijn gepubliceerd op www.rechtspraak.nl. Ook de professionele standaarden die de drie bestuursrechterlijke colleges nu hebben vastgesteld, zijn op die pagina gepubliceerd en tevens op www.raadvanstate.nl.