De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is de hoogste algemene bestuursrechter van het land. Zij doet uitspraken over conflicten tussen burgers en de overheid (gemeente, provincie, waterschap en rijksoverheid) en over conflicten tussen overheden onderling.

De Afdeling bestuursrechtspraak doet uitspraken in individuele gevallen, bijvoorbeeld over asiel- en verblijfsvergunningen, een vergunning om een huis te bouwen, of een besluit over huur- of zorgtoeslag.

Maar ook andere zaken komen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Bijvoorbeeld een omgevingsplan dat door een gemeente is vastgesteld. Dit plan gaat onder andere over regels voor de fysieke leefomgeving, zoals de bestemming van een locatie. Daarnaast kan de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State oordelen over projectbesluiten. Daarmee kunnen het Rijk, een provincie of een waterschap een omgevingsplan van een gemeente aanpassen, bijvoorbeeld voor de aanleg van een rijksweg of een windpark.

Soms kunt u direct tegen een besluit van de overheid in beroep gaan bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Bijvoorbeeld bij conflicten over een omgevingsplan of een projectbesluit. In andere gevallen moet u eerst naar de rechtbank. Tegen de uitspraak van de bestuursrechter kunt u dan in hoger beroep.

U kunt in hoger beroep gaan bij de Afdeling bestuursrechtspraak tegen uitspraken van de rechtbank bij conflicten over bijvoorbeeld asiel- en verblijfsvergunningen, omgevingsvergunningen en subsidies.

In de meeste zaken organiseert de Afdeling bestuursrechtspraak een rechtszitting. De zittingen zijn openbaar en toegankelijk voor publiek en pers. Tijdens deze zitting stellen de rechters van de Afdeling bestuursrechtspraak vooral vragen. De partijen kunnen dan ook hun eigen standpunten toelichten.

Wordt uw zaak tijdens een rechtszitting behandeld, dan ontvangt u van tevoren een uitnodiging om deze bij te wonen. Een rechtszitting kan op de rechtbank zijn, maar kan ook via een videoverbinding gebeuren.

Een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak kan enige tijd duren.

Kunt u vanwege de gevolgen van het besluit niet wachten op de uitkomst van de (hoger) beroepsprocedure, dan kunt u aan de voorzieningenrechter vragen om alvast een snelle uitspraak te doen. Dit heet een verzoek om een voorlopige voorziening. Een voorwaarde is dat er spoed is bij een uitspraak. Het verzoek om voorlopige voorziening kunt u tijdens de hoger beroepsprocedure indienen.

De voorlopige voorziening is een voorlopige uitspraak, die meestal geldt totdat de Afdeling bestuursrechtspraak de definitieve uitspraak heeft gedaan.