Bas Heijne is schrijver, interviewer en vertaler, onder meer bekend van zijn columns in NRC Handelsblad. Hij toont zich telkens een scherpe waarnemer van de moeilijke relatie tussen autoriteit en samenleving, tussen staat en straat. Hij is kritisch over de elite, die niet inspireert met een eigen verhaal. Maar ook over burgers die eisen dat al hun wensen hier en nu worden vervuld. De rechter staat midden in het spanningsveld dat Heijne beschrijft.

Gedachte achter het thema van de Dag van de Rechtspraak is dat  de rechter, hoewel onafhankelijk, wel degelijk een broodheer dient: de samenleving. Hij moet begrijpen wat er speelt en met beide benen stevig in de maatschappij staan. Maar tegelijkertijd moet hij afstand bewaren en het grillige sentiment van de straat kunnen weerstaan. Soms moet de rechter ook kunnen mishagen. 

De Rechtspraaklezing is een traditie, dit jaar wordt hij voor de 11de keer uitgesproken. Vorig jaar sprak Janneke Gerards, hoogleraar Europees recht aan de Radboud Universiteit Nijmegen, over de wrijving die ontstaat als mensen moeten kiezen tussen vrijheid of veiligheid. Eerdere sprekers waren onder meer hoogleraar openbaar bestuur Paul Frissen, oud-minister Hans Weijers, opinieleider Paul Schnabel en Saskia Stuiveling, toenmalig president van de Algemene Rekenkamer.