De rechter komt pas in beeld nadat de IND naar de zaak gekeken heeft. De IND maakt een beoordeling van de asielaanvraag. Hierbij speelt de identiteit een rol: waar komt hij of zij vandaan? Maar vooral: wat is de reden voor de asielaanvraag? De IND neemt ‘gehoren’ af om deze informatie boven tafel te krijgen en komen tot een voorlopige beslissing. De advocaat van de vreemdeling geeft een reactie. Die wordt meegenomen in de definitieve beslissing van de IND. Is de persoon die asiel aanvraagt het niet eens met deze beslissing, dan kan hij of zij in beroep. Dat beroep komt bij de rechter terecht.

De rechter toetst het besluit, maar geeft geen inhoudelijke beoordeling over de asielaanvraag. De rechter kijkt of het besluit in overeenstemming is met de Nederlandse en Europese regelgeving. Daarnaast controleert hij of de procedure zorgvuldig is verlopen. De rechter beoordeelt dus niet zelf of iemand in aanmerking komt voor een asielvergunning. Het is belangrijk voor de rechter of de IND het dossier op een goede manier heeft behandeld en tot een terechte beslissing is gekomen. Rechters moeten dus wel goed op de hoogte zijn over de specifieke situatie in een land van herkomst en alle relevante informatie daarover kennen, bijvoorbeeld om te beoordelen of het er gevaarlijk is of niet.

Een vreemdeling of zijn advocaat kan een beroep doen op het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind, als in de zaak kinderen in het spel zijn. In dat verdrag staat dat rekening moet worden gehouden met de belangen van het kind. Binnen de rechtspraak geldt dit als een belang, maar niet per se een doorslaggevend belang. Met andere woorden: als er kinderen in het spel zijn, kijkt de rechter goed naar de omstandigheden van het kind. Het is alleen niet per se een reden voor het gezin om in Nederland te kunnen blijven. De belangen van het kind worden dus wel meegewogen, maar als onderdeel van het volledige asieldossier.

Nee. Het is de IND die zegt: u krijgt een vergunning of niet. De taak van de rechter heeft meer te maken met toetsing: heeft de IND dat terecht bepaald, ja of nee? De rechter baseert zich in zijn uitspraak altijd op het hele asieldossier van de IND en op de gronden van beroep die daartegen zijn aangevoerd door de advocaat van de vreemdeling. Aan de uitspraak van de rechter ligt dus een heel proces ten grondslag, waar goed naar de zaak is gekeken door alle betrokkenen.