Laden...

‘Heroverweeg strafbaarstelling illegaal verblijf in Nederland’

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksRaad voor de rechtspraak > Nieuws > ‘Heroverweeg strafbaarstelling illegaal verblijf in Nederland’
Den Haag, 03 oktober 2025

Het plan om illegaal verblijf in Nederland strafbaar te stellen roept veel vragen op, onder meer op het gebied van de uitvoerbaarheid en de verhouding tot andere wetgeving. Dit schrijft de Raad voor de rechtspraak in een vandaag gepubliceerd wetgevingsadvies (pdf, 63,7 KB). De strafbaarstelling is door de Tweede Kamer via een amendement toegevoegd aan de Asielnoodmaatregelenwet, terwijl het wat de Raad betreft gaat om iets dat dusdanig ingrijpend is dat het een eigen wetsvoorstel met uitgebreide toelichting verdient. Hij adviseert de betrokken ministers het plan te heroverwegen of te voorzien van een uitgebreide toelichting over noodzaak, wenselijkheid en uitvoerbaarheid in de praktijk.

Novelle

Na het aannemen van het amendement door de Tweede Kamer is via een zogenoemde novelle vervolgens gepoogd te voorkomen dat ook hulp aan mensen die illegaal in ons land verblijven strafbaar is. Deze novelle is aanleiding geweest om de Raad om een wetgevingsadvies te vragen. De Raad waarschuwde eind juni al (pdf, 245,2 KB) dat de voorgestelde strafbaarstelling tal van vragen oproept. Wat is het beoogde effect, in hoeverre is het een aanvulling op bestaande handhavingsmogelijkheden, hoe verhoudt het zich tot internationale regelgeving en wat zal het betekenen voor de werklast bij betrokken organisaties? 

Uitgebreide toelichting

In zijn advies stelt de Raad dat een zogenoemde algehele strafuitsluitingsgrond voor (in dit geval) mensen die hulp bieden aan mensen die illegaal in Nederland verblijven, zeer uitzonderlijk is en geen juridische schoonheidsprijs verdient. De Raad adviseert de ministers met klem om de noodzaak, wenselijkheid en uitvoerbaarheid in de praktijk van de strafbaarstelling uitgebreider toe te lichten, als zij die willen handhaven. Een wetsvoorstel als dit, met zulke verstrekkende principiële en praktische gevolgen, verdient een uitgebreide memorie van toelichting. Op die manier kan duidelijk worden gemaakt op welke manier strafbaarstelling van illegaliteit zou kunnen bijdragen aan een betere grip op migratie en hoe dat zich verhoudt tot bestaande wetgeving.

Rode draad

Henk Naves, voorzitter Raad voor de rechtspraak

Het is niet de eerste keer dat de Raad voor de rechtspraak in zijn wettelijke rol als wetgevingsadviseur kritische kanttekeningen plaatst bij voorgestelde asielwetgeving. ‘Dit is de vijfde keer in een jaar tijd dat wij over dit thema adviseren,’ licht voorzitter Henk Naves toe. ‘De rode draad is dat we telkens onze zorgen uiten over de uitvoerbaarheid van de voorgenomen maatregelen, nadrukkelijk ook met het oog op het Europese asiel- en migratiepact dat al halverwege 2026 in werking treedt.’ De impact van deze nieuwe regels op de asielpraktijk is naar verwachting zo groot, dat de Raad al eerder met nadruk adviseerde om eerst de maatregelen uit te voeren die voorvloeien uit het Europese migratiepact en pas daarna te bekijken of aanvullende nationale wetgeving nodig is.

Kritisch

‘Voor de helderheid: wij zijn niet voor of tegen asielmaatregelen,’ zegt Naves. ‘We zijn wel kritisch als we zien dat wetgeving in de praktijk voor problemen kan zorgen en meer vragen oproept dan het beantwoordt. Daarbij is het in dit geval ook van belang dat het gaat om wetgeving die mensen raakt die zich bevinden in een kwetsbare relatie tot de overheid. Juist dan is het extra belangrijk om oog te houden voor de kwaliteit van wetgeving en de invloed hiervan op het leven van mensen.’

Uitspraken