De rechter in Nederland is – in vergelijking met die in andere landen – in grote mate onafhankelijk. Dat vinden de bevolking, bedrijven, juridische experts, advocaten en rechters zelf, zo stelt het onderzoek. Wel komt in een aantal andere landen (de Scandinavische, het Verenigd Koninkrijk en Ierland) de onafhankelijkheid van de rechter meestal nog iets sterker uit de bus. Op het gebied van onpartijdigheid en discriminatie is het beeld niet anders. Wel scoort Nederland op het gebied van de onpartijdigheid van het strafrechtelijk systeem (opsporing, vervolging en berechting) en de afwezigheid van invloed van de regering daarop wat minder goed.

De Nederlandse rechter blijkt bij internationale vergelijking ook een relatief effectieve controle op de overheid uit te oefenen. Wel zijn er enkele landen die het op dit punt nog beter doen. Nederland kent bovendien volgens onderzoek naar de Rule of Law ook een effectieve tenuitvoerlegging van civielrechtelijke vonnissen. De beoordeling van de effectiviteit van het strafrechtelijk systeem valt voor Nederland minder goed uit. Ook hierop scoren Scandinavische landen het beste; op mondiaal niveau geldt dat voor Singapore.

Het Nederlandse rechtssysteem werkt, internationaal bezien, niet erg effectief voor een bedrijf dat de nakoming van contractuele verplichtingen wil afdwingen. Onder meer gebrekkige digitalisering van de behandeling van zaken, in combinatie met lange doorlooptijden en tamelijk hoge kosten spelen hier parten. Veel beter doet het Nederlandse rechtssysteem het in de omgang met faillissementen. In West- en Midden-Europa zijn er slechts 4 landen die het beter doen. Wat betreft de mate waarin schuldeisers worden gecompenseerd, scoort Nederland als een-na-beste.

De resultaten van de diverse onderzoeken suggereren dat de doorlooptijden van kleinere zaken in Nederland relatief kort zijn in vergelijking met andere landen en bij grotere zaken juist relatief lang. Bij grotere zaken vindt ook vaker een relatief tijdrovende behandeling in hoger beroep plaats. Voor bedrijven, anders dan voor individuele personen, zijn de kosten van procederen in vergelijking met andere West- en Midden-Europese landen relatief hoog.

Tenslotte blijkt uit het onderzoek dat Nederland qua digitale toegankelijkheid –  dus de digitale mogelijkheden om een zaak aan te brengen en de voortgang te volgen – één van de hekkensluiters in West- en Midden-Europa is. Nederland scoort wel goed op het gebied van het verschaffen van online informatie aan het publiek, en gemiddeld op het online publiceren van uitspraken.

Kwaliteit van de rechtspraak: Een kijk over de grenzen