Bert (74) staat er bij de lokale knobbelzwanenringgroep slecht op. Zwanofielen noemt Bert ze. Ze hebben folders over hem verspreid, hij wordt een hufter en een zwanenmoordenaar genoemd en de jeugd weet zeker dat hij zwaneneieren steelt. De Partij voor de Dieren stelde zijn vermeende wandaden jegens de knobbelzwanen zelfs aan de kaak in de gemeenteraad. Die vond het Openbaar Ministerie zo kwalijk dat het hem een boete (strafbeschikking) oplegde vanwege het in 2018 storen en slaan van de knobbelzwanen met zijn peddels. Het OM wilde de zaak op eigen houtje met Bert afdoen, maar daar was hij niet van gediend. En dus komt de rechter eraan te pas.

Bert is een roeier, en hij gaat er zoveel mogelijk 's middags in zijn bootje op uit. In de vaart langs de Lozerlaan krijgt hij het dan aan de stok met een 'bazige' mannetjeszwaan. 'De zwanen zijn god en ik moest vertrekken', zegt Bert in de Haagse zittingszaal. Buurtbewoners kiezen de kant van de knobbelzwanen. Een lid van de knobbelzwanenringgroep Haaglanden maakt een filmpje van Bert die met een peddel op het water slaat en op een fluit blaast. Ze doet aangifte tegen Bert. 'U zou stress hebben veroorzaakt bij de zwanen', is het verwijt, zegt de economische politierechter. Bert antwoordt: 'Die mevrouw zat vaak naast het zwanennest. Ze woog ook de eieren. Er kwamen wildplassers, wandelaars en kinderen in rubberbootjes langs. Maar ik krijg de schuld van de stress. Ik zou ook zwaneneieren stelen. Kijk, hier is er 1: een witte hockeybal, die ik uit het water heb gevist. Een emmer vol, die ik dan in mijn roeiboot meeneem.'

Het is niet gemakkelijk om bij de Lozerlaan uit het vaarwater van de zwanen te blijven, zegt Bert. ‘Mannetjes zitten in het broedseizoen boordevol testosteron. Als ze jongen hebben, dan houd ik in. Ik vaar niet met een rotgang op die zwanen af. Om de zwanen af te troeven en mij groot te maken, heb ik geëxperimenteerd met een parasol, maar dat was erg onhandig.’ ‘Volgens de knobbelzwanenringgroep zouden door uw acties en het slaan met de peddels op 1 na alle jongen zijn overleden’, oppert de politierechter. Bert: ‘Als ik de peddels erbij tel, is mijn roeiboot snel 6 meter breed. De vaart is een paar meter breder. Je vaart dus dicht langs de zwanen. Je spettert daarbij altijd. De zwaan kan de riemen schampen en dat gebeurt wel, en dat wil ik niet. De peddels zijn ook van zacht plastic. De meeste mannetjes zijn bluffers, maar deze gaat gewoon door.’ Bert kijkt samen met de rechter naar een filmpje dat hij op YouTube heeft laten zetten en waarop de zwaan hem aanvliegt. ‘Er wordt beweerd dat ik de zwanen met de peddels heb geslagen, maar dat is niet zo. De peddels zitten vast; ik kan ze niet oppakken om ermee te slaan. Ik heb 2 nieuwe heupen, ik kan niet eens in de boot staan’, reageert Bert.

Volgens een inspecteur groene wetten van de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid hebben Berts gedragingen er ‘zeer waarschijnlijk’ toe geleid dat de zwanen bij de noodopvang voor vogels zijn beland en dat de jongen zijn overleden, leest de rechter voor. ‘Waar heeft hij het over? Hij heeft helemaal geen onderzoek gedaan!’, reageert Bert. Iemand die wél onderzoek heeft gedaan, is de wijkagent in Loosduinen. ‘Ik heb echt geprobeerd om mijnheer te pakken, maar dat is niet gelukt’, grapt hij. Nadat de rechter hem heeft beëdigd, zegt de wijkagent: ‘Ik heb bijna 10 jaar met de aangeefster samengewerkt. We hebben samen boeven gevangen, maar als het over zwanen ging, ging alles mis. Ze vult aan wat ze zelf niet ziet. De getuigen uit de buurt kennen elkaar. Ze zijn gek op zwanen, en dat ben ik ook, maar ze komen met bizarre vertelsels. Ze bellen 112. Mijnheer sleept een zwaan achter zich aan en slaat hem dood. Ik kan u vertellen: ik heb foto’s en filmpjes gezien en ik heb mijnheer 2 dagen ongemerkt gevolgd, maar ik heb niets strafbaars gezien. Dat heb ik de aangeefster ook verteld, en ze werd pislink.’

'Waarom hebt u dat niet tegen de officier van justitie gezegd? Uw collega heeft proces-verbaal opgemaakt', vraagt de beduusde politierechter. 'Van wie hebt u de opdracht gekregen om mijnheer te onderzoeken?', vult de even verraste officier van justitie aan. 'Dat doe ik zelf', reageert hij. 'Daar ben je wijkagent voor.' De officier: 'Uw conclusies staan niet in het proces-verbaal van bevindingen.' De wijkagent: 'Alles is gerapporteerd, hier hebt u het. Het onderzoek is buiten Loosduinen door een collega bij Zuiderpark gemaakt. Ik heb nog gebeld: “Wat doe je nou? Doe het onderzoek met ons." Ik viel van mijn stoel.' 'Dat doe ik ook, en vooral dat deze informatie via u nu op deze wijze bij mij terecht komt. Dat is onbegrijpelijk', zegt de politierechter.

De wijkagent in Loosduinen mag niets strafbaars hebben gezien, 6 omwonenden nabij de Lozerlaan hebben dat wél gezien en erover verklaard, aldus de officier van justitie. ‘De aangeefster zou obsessief bezig zijn om mijnheer zwart te maken, maar getuigen verklaren dat hij de zwanen klappen heeft gegeven, uitdaagde en pestte. Het leek volgens een getuige een sport voor hem om de zwanen te treiteren. Dat de wijkagent niets strafbaars heeft gezien, wil niet zeggen dat deze mensen liegen. Ik heb mails van mijnheer gezien, waarin hij schrijft dat de zwanen daar niet horen en de nesten geruimd zouden moeten worden.’ Bert verdient een boete van 500 euro.

De economische politierechter denkt er anders over. ‘Ik ga u vrijspreken’, zegt ze, nadat ze zich 5 minuten heeft teruggetrokken om de zwanenzaak op een rijtje te zetten. De rechter vervolgt: ‘Ik zie de belastende verklaringen, maar als ik de video bekijk die u hebt laten maken en als ik de verklaring van de wijkagent hoor, dan ben ik er niet voldoende van overtuigd dat u de zwanen hebt gekweld. Ik kan ook niet uitsluiten dat de getuigen, die een groot hart voor zwanen hebben, er vanuit gaan dat de zwaan per definitie het slachtoffer zou zijn. Het proces-verbaal van de inspecteur groene wetten in Zuid-Holland Zuid vind ik veel te kort door de bocht. Op een snelle manier krijgt u de zwartepiet toegespeeld. Een korte uitspraak na een lang verhaal.’

* Dit is niet zijn echte naam.

Lees hier meer 'Op de Rol'-verhalen.