Het is akelig stil in het Haagse gerechtsgebouw, waar het doorgaans een komen en gaan is van verdachten, advocaten, publiek, politieagenten en bodes. De sluiting van het gerechtsgebouw de volgende dag werpt haar schaduw vooruit. Maar bij kantonrechter Linda Bannink is het een drukte van belang. Vanochtend staan 30 zaken op het programma: van automobilisten die rode kruisen op de snelweg negeren, tot nachtelijke kabaalmakers en een mevrouw die niet genoeg zakjes bij zich heeft voor haar zieke poepende hond Angel – die inmiddels dood is – en een bekeuring van 140 euro krijgt. ‘Waanzin!’, vindt de mevrouw*.

En Francesco dus. Hij komt zaal A6 binnen met een Nederlandse vriendin. ‘U verstaat Nederlands?’, vraagt rechter Bannink. Nee, maar er is om een tolk gevraagd, zegt zijn vriendin. ‘Daar hoefde ik mij geen zorgen over te maken.’ Alleen: de tolk is er niet. Nu wil het geval dat zij prima Italiaans spreekt. ‘Hoe nu verder? We hebben een paar opties’, zegt de praktisch ingestelde rechter. Francesco’s vriendin vertaalt rap en duidelijk mee. Een natuurtalent. De rechter: ‘We kunnen de zaak aanhouden, of we kijken hoe ver we komen en dat u vertaalt. We zitten ook met de omstandigheid dat de rechtbanken morgen dichtgaan en dat het onduidelijk is wanneer uw zaak dan weer behandeld kan worden.’ Francesco vindt het een prima idee als zijn vriendin vertaalt, en dat vindt officier van justitie Thanee de Haze ook.

‘Daar is de tolk’, roept de bode plots. ‘Gaat u naast mijnheer zitten’, zegt rechter Bannink. ‘Is het goed als ik achter hem gaan zitten, op een afstand?’ ‘Oh ja, heel goed. U hebt gelijk.’ Een rommelig begin van de zitting, maar wel toepasselijk, want zo zal het zo’n beetje zijn gegaan toen Francesco op 15 februari van het vorige jaar op zijn motor werd aangehouden op het Rijswijkseplein in Den Haag. Hij had niet op die motor mogen zitten, want daarvoor was zijn rijbewijs niet geldig. Perché no? Rechter Bannink: ‘Daar is heel veel gedoe over geweest, zie ik in het dossier. Want het was wel een geldig rijbewijs, maar toen de politie in het register keek, zagen ze dat uw rijbewijs niet gold voor een schakelmotor.’ Francesco reed op een handgeschakelde motor, maar hij had een rijbewijs voor een automaat. En dan mag je niet op een schakelmotor rijden. Beeldt u zich het gesprek met een Italiaan daarover op het Rijswijkseplein even in. Ridicolo! Maar hij krijgt wel een boete van 360 euro. Onterecht, vindt Francesco.

Francesco had zijn Italiaanse motorrijbewijs in zijn woonplaats Leiden laten omzetten in een Nederlands rijbewijs. ‘Mijn Italiaanse motorrijbewijs had geen beperking, maar hier kreeg ik wel een rijbewijs met een beperking. Dat wist ik niet. Ik mocht hier kennelijk wel op een tractor rijden, maar dat mocht ik in Italië weer niet.’ Francesco’s vriendin trok aan de bel bij het RDW en het CBR. ‘Dit hadden ze nog nooit meegemaakt’, zegt ze tegen rechter Bannink. ‘Het RDW zei dat het een volledig rijbewijs was, maar bij het CBR zagen ze wat er aan de hand was. Onderop het rijbewijs staat een lange code; dat is het nummer van Francesco’s Italiaanse rijbewijs, en daarachter staat het getal 78. Dat is Nederlandse de code voor een automaat.’

Francesco zet de motor na het akkefietje op het Rijswijkseplein aan de kant en neemt rijlessen om in Nederland ook op een handgeschakelde motor te mogen rijden, maar daarmee is hij gestopt. ‘Ik had problemen met de taal en het was ook te duur. Nu ik de bodega heb moeten sluiten, komt er helemaal geen geld binnen.’ Toch zou officier van justitie De Haze het terecht vinden als Francesco een boete betaalt. ‘Mijnheer reed op een motor die hij niet had mogen besturen. Hij mocht alleen op een automatische motor rijden. Het gaat om een overtreding en daarbij is voor een veroordeling opzet niet noodzakelijk. Dat mijnheer een motor heeft gekocht en een verzekering heeft afgesloten, maakt het feit niet minder strafbaar. In Nederland heb je een geldig rijbewijs nodig van de juiste categorie. Je mag er niet vanuit gaan dat de Italiaanse wetgeving ook in Nederland van toepassing is.’ Francesco verdient dus een straf, maar omdat hij zich van geen kwaad bewust was, rijlessen is gaan nemen en niets op zijn kerfstok heeft, wil officier De Haze de boete terugbrengen tot 180 euro. ‘Dat is nog steeds een hoop geld’, vindt Francesco.

Het rijbewijs klopte niet, weet de rechter ook, maar daarmee is de kous niet af. Rechter Bannink: ‘Je vraagt je af: hoe heeft het zover kunnen komen? De officier zegt terecht dat opzet niet nodig is om tot een veroordeling te komen, maar als ik een straf geef, dan wil ik wél weten of er opzet in het spel was. Had u moeten of kunnen weten dat u op een motor reed waarop u niet mocht rijden? Dat zie ik eigenlijk niet. U hebt uw rijbewijs laten omzetten en u dacht dat alles in orde was. Ik heb het rijbewijs een paar keer bekeken, en ik zou ook niet zonder meer hebben gezien wat er mis mee was. U hebt veel moeite gedaan om daarachter te komen en vervolgens hebt u van alles gedaan om het goed te krijgen. Daarom houd ik het erbij dat u een overtreding hebt begaan, maar ik leg u geen straf op. In juridische termen noemen we dat een 9A-beslissing. Sterkte de komende tijd met uw bar en ik hoop dat u te zijner tijd toch zult afrijden.’

* De bazin van hond Angel is net als Francesco schuldig, maar ook zij krijgt geen straf van de rechter.

Lees hier meer 'Op de Rol'-verhalen.