Door te experimenteren met nieuwe procedures kan in de praktijk worden onderzocht hoe rechtszaken eenvoudiger, sneller, flexibeler en effectiever kunnen verlopen. En hoe deze gericht kunnen worden op het oplossen van de onderliggende problemen. De nieuwe wet maakt het mogelijk in civiele zaken af te wijken van bestaande wetgeving.

Op verschillende plekken in het land ontwikkelen rechters plannen die gericht zijn op het effectiever inzetten van rechtspraak, en rechtspraak toegankelijk te houden voor iedereen. De belangrijkste winst is dat het recht wordt ingezet om alledaagse problemen van mensen echt op te lossen. Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, zei eerder: 'Binnen onze organisatie wordt dit maatschappelijk effectieve rechtspraak genoemd. Het is geen vast project, maar een overkoepelend idee dat het werk van de rechter maximaal effectief moet zijn en mensen echt moet helpen.'

Een van de initiatieven binnen maatschappelijk effectieve rechtspraak is de aanpak van vechtscheidingen. Bij problematische scheidingen vraagt vooral de positie van de kinderen om aandacht. Een aantal rechtbanken experimenteert al langer met de aanpak van vechtscheidingen. Nu kan ook geëxperimenteerd worden met een alternatieve toegang tot de rechter. Op die manier krijgen scheidende ouders bijvoorbeeld op gezamenlijk verzoek in het begin van het scheidingsproces toegang tot de rechter, ook als ze het nog niet over alle punten eens zijn. Dit zorgt ervoor dat ze niet apart van elkaar standpunten in hoeven te nemen, waardoor het conflict vaak escaleert.

Bekijk ook de themapagina over maatschappelijk effectieve rechtspraak.