Als gevolg van de invoering van de Wet herziening gerechtelijke kaart wordt het aantal rechtbanken per 1 januari 2013 verminderd van 19 naar 10 (of 11, na splitsing van Oost-Nederland in twee rechtbanken). Het Landelijk Overleg van Voorzitters van Strafsectoren (LOVS) ziet hierin aanleiding om per gerecht de mensenhandelzaken te laten behandelen door een beperkt aantal rechters en juridisch medewerkers. Hierdoor kunnen de gerechten ervoor zorgen dat de rechters en medewerkers over voldoende vakinhoudelijke kennis beschikken om de vaak gecompliceerde mensenhandelzaken te behandelen. De Rechtspraak gaat ook meer investeren in de opleiding van rechters die mensenhandelzaken behandelen. Het opleidingsinstituut van de Rechtspraak, SSR, en waar nodig en mogelijk ook het Bureau van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, worden hierbij betrokken. Op 11 april 2013 zal er voorts voor deelnemers uit de Rechtspraak (ZM en OM) een symposium over het onderwerp Mensenhandel worden georganiseerd.

De Rechtspraak komt hiermee tegemoet aan een aanbeveling van het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel (BNRM). Nationaal Rapporteur Corinne Dettmeijer bood vanmiddag aan minister van Veiligheid en Justitie haar nieuwste onderzoek aan. Een en ander gebeurde in het kader van de Europese Dag tegen Mensenhandel. De kernboodschap van het BNRM-rapport is dat binnen de Rechtspraak  ‘specialisatie en opleiding noodzakelijk zijn om mensenhandelzaken af te kunnen doen op een wijze die past bij de ernst van het delict en de aandacht die het fenomeen mensenhandel nationaal en internationaal genereert’.

Een belangrijke reden voor de specialisatie in mensenhandelzaken is dat het wetsartikel op grond waarvan mensenhandelaren worden vervolgd (273f Sr), complex is. Het artikel is gebaseerd op internationale instrumenten en alle mensenhandelvarianten zijn in één artikel vervat. Verder is het artikel opgebouwd uit meerdere uiteenlopende gedragingen, waarbij ook de strafwaardigheid verschilt. “Door de schaalvergroting als gevolg van de herziening van de gerechtelijke kaart kunnen we dit soort specialismen makkelijker organiseren”, licht de voorzitter van het LOVS, Jasper van den Beld, toe.

Nationaal Rapporteur Mensenhandel Corinne Dettmeijer doet in haar rapport ook een aanbeveling tot het opstellen van oriëntatiepunten voor de straftoemeting in mensenhandelzaken, omdat uit haar onderzoek ‘is gebleken dat de straftoemeting in mensenhandelzaken uiteenloopt’. Oriëntatiepunten zijn landelijke indicaties van strafmaten die rechters gebruiken bij het bepalen van een straf per specifiek delict. Doel van de oriëntatiepunten is meer eenheid van rechtspraak: vergelijkbare gevallen dienen in principe vergelijkbaar bestraft te worden. “Met dit principe, het streven naar rechtseenheid, is de Rechtspraak het geheel eens”, zegt Jasper van den Beld. “De reden dat er tot nu toe geen oriëntatiepunten zijn voor mensenhandel, komt doordat er nog onvoldoende jurisprudentie is. Er is een voldoende groot aantal rechterlijke uitspraken nodig om betekenisvolle oriëntatiepunten te kunnen formuleren en daarvan was eerder nog geen sprake. We hebben de Nationaal Rapporteur toegezegd dat we de mogelijkheid om tot oriëntatiepunten te komen opnieuw onderzoeken. Antwoord op die vraag zal er vermoedelijk in het voorjaar zijn.”