Deze oriëntatiepunten – 18 jaar geleden voor het eerst opgesteld om de straftoemeting landelijk beter af te stemmen- laten zien welke straffen gemiddeld worden opgelegd voor veel voorkomende misdrijven. Rechters kunnen dat als handvat gebruiken bij het bepalen van de straf in individuele gevallen, maar zijn er niet aan gebonden. Elke zaak is anders en rechters maken daarin hun eigen afweging. Zij wegen naast de ernst van het misdrijf ook andere omstandigheden mee, zoals de gevolgen voor slachtoffers en de persoon van de dader.

Dat het leveren van maatwerk voorop staat, geldt extra sterk voor jongeren. Zij zijn nog volop in ontwikkeling en daardoor kwetsbaar. Het jeugdstrafrecht, bedoeld voor jongeren van 12 tot 18 jaar, is minder dan het strafrecht voor volwassenen op vergelding gericht en meer op bijsturing. Bijvoorbeeld via begeleiding door de jeugdreclassering of verplichte behandeling. Voor jongeren vanaf 16 jaar kan de rechter besluiten toch volwassenenstrafrecht toe te passen, als hun ontwikkelingsniveau of de ernst van het misdrijf daar aanleiding toe geven. Omgekeerd kan de rechter jeugdstrafrecht toepassen op jongeren tot 23 jaar die minder ver zijn in hun ontwikkeling.

Behalve de oriëntatiepunten voor straftoemeting hebben de strafrechters ook afspraken op schrift gesteld om de rechtseenheid te bevorderen. Bijvoorbeeld over het aantal dagen dat een jongere de cel in moet als een boete niet wordt betaald of een taakstraf niet wordt uitgevoerd. 

Meer weten? Zie Oriëntatiepunten voor straftoemeting.