De minister wil het aantal mogelijke straffen tegen rechters in geval van ongeoorloofd gedrag uitbreiden. Nu zijn er slechts twee disciplinaire maatregelen mogelijk: een schriftelijke waarschuwing van het gerechtsbestuur of strafontslag na een procedure bij de Hoge Raad. Straks kunnen rechters ook te maken krijgen met berisping, schorsing, overplaatsing, inhouding van loon of op non-actief worden gesteld.

“Er zit een te groot gat tussen de huidige maatregelen: waarschuwing en ontslag. Sommige kwesties zijn te licht voor strafontslag, maar te zwaar voor een schriftelijke waarschuwing. Dat is ongewenst.” zegt waarnemend voorzitter van de Raad voor de rechtspraak Frits Bakker. “Hoewel er weinig disciplinaire maatregelen worden opgelegd, omdat daarvoor gelukkig niet vaak aanleiding bestaat, is een uitbreiding van de sanctiemogelijkheden goed.”

De door de Rechtspraak zelf ingestelde ‘Werkgroep disciplinaire tussenstappen’ adviseerde al in 2009 het aantal mogelijke straffen tegen rechters te verruimen. De Presidentenvergadering en de Raad voor de rechtspraak stemden in met het advies. Onderdeel van het advies was te komen tot een pakket van disciplinaire strafmaatregelen en – minder vergaande – orde- en sturingsmaatregelen. Het wetsvoorstel van V en J borduurt voort op het advies van deze werkgroep.

Een rechtbankpresident kan een ander gerecht straks verzoeken te besluiten een rechter tijdelijk op non-actief te stellen. Tegelijkertijd gaat dan een verzoek naar de procureur-generaal bij de Hoge Raad om een vordering tot schorsing te doen. Deze procedure kan worden gevolgd als snel actie nodig is.

Sinds 2011 maakt de Rechtspraak geanonimiseerd melding van de gevallen die tot een disciplinaire maatregel hebben geleid en welke maatregel dat was. In 2011 werden er twee schriftelijke waarschuwingen verstrekt. Eenmaal gebeurde dat onder meer vanwege overtreding van het verbod zich buiten de zitting om in te laten met procespartijen. De andere keer was vanwege overtreding van de verplichting een geheim te bewaren. In 2011 werd eenmaal op eigen verzoek ontslag (vervroegd pensioen) verleend. Een werkgerelateerde integriteitskwestie was de aanleiding. Betrokkene kreeg geen financiële vergoeding. Er zijn in Nederland circa 2500 rechters die jaarlijks rond de 1,8 miljoen rechtszaken afdoen.

Zie ook: Rechtspraak maakt disciplinaire straffen voortaan openbaar