Een belangrijke conclusie van HiiL is dat de bestaande juridische procedures voor alledaagse problemen van burgers - burenoverlast, ontslag, scheiding, conflicten met leveranciers - niet meer voldoen. Er komen steeds meer slepende juridische problemen bij volgens het HiiL-rapport - en ze worden ook nog eens minder vaak opgelost. Ook de Raad voor de rechtspraak heeft recent gewezen op deze problematiek. In een brief aan de informateur van het nieuwe kabinet vraagt de Raad om zogenoemde experimenteerbepalingen in zowel strafrecht als het burgerlijk recht. Hierdoor kan vervolgens buiten de gebaande paden worden geopereerd. 

Het probleem met de procedures - die soms al 100 jaar oud zijn - is dat ze uitgaan van het zogenoemde toernooimodel. Mensen moeten bij de rechter een eis formuleren, waar de tegenpartij dan op moet reageren. Ook rechters zien dat dit model partijen niet zelden juist uit elkaar drijft in plaats dat het helpt bij het vinden van een gezamenlijke oplossing.

HiiL-directeur Maurits Barendrecht wijst er in het artikel in NRC Next op dat het procesrecht (de regels die voorschrijven hoe een rechtszaak moet verlopen) innovatie in de weg staat. Alleen als beide partijen op een andere manier willen procederen, is het mogelijk het toernooimodel te omzeilen. Heel vaak is 1 van de 2 partijen hier niet toe bereid. Om precies deze reden pleit de Raad voor de rechtspraak bij het nieuwe kabinet voor experimenteerbepalingen in het wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en het Wetboek van Strafvordering. Hiermee kunnen rechters rechtszaken anders voeren, vanzelfsprekend met behoud van de rechtsbescherming.

Zie ook: Rechtspraak: 'Ruimte voor innovatie en eenvoudiger procedures'