Als iemand niet meer over zijn financiële zaken kan beslissen, kan de kantonrechter een beschermingsmaatregel nemen: curatele, bewind of mentorschap. Dit doet de rechter bijvoorbeeld als iemand hoge schulden of psychische problemen heeft, of bij dementie. De vergrijzing speelt bij het jaar in jaar uit toenemende aantal mensen dat onder bewind staat, een grote rol.

Als de kantonrechter een beschermingsmaatregel neemt, wijst hij een bewindvoerder aan. Dit kan een familielid zijn, maar ook een professional, zoals een stichting of een bewindvoerdersbureau. De rechter controleert elk jaar aan de hand van de zogenoemde rekening & verantwoording of de bewindvoerder zijn werk goed en eerlijk doet.

Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, wijst erop dat het hier in de regel om kwetsbare mensen gaat en dat het maatschappelijk belang van goed toezicht op bewindvoerders groot is. Bakker: ‘Goed toezicht voorkomt fraude en draagt bij aan het vertrouwen dat mensen in de rechtsstaat hebben. Als de wet regelt dat de rechter toezicht houdt, verwachten de mensen ook dat er effectief wordt gecontroleerd of de belangen van de onder bewind gestelde goed worden behartigd.’

Toezicht op bewind is één van de speciale aandachtspunten van de Rechtspraak. Onderzocht wordt in een aantal dossiers hoe rechters effectiever kunnen optreden. Dan gaat het om de toegang tot de civiele rechter, vechtscheidingen, multiproblematiek en toezicht.

‘We hebben berekend dat de Rechtspraak jaarlijks 11,2 miljoen euro tekort komt om de toezichtstaak fatsoenlijk uit te kunnen voeren’, zegt Frits Bakker. ‘Rechters hebben omschreven wat er nodig is aan tijd en mankracht om de controle zorgvuldig te kunnen doen. Daaruit blijkt dit bedrag. Bij het snel oplopende aantal bewindsdossiers wordt het probleem alleen maar groter.’

Eerder gaf de Rechtspraak al aan dat de komende regeerperiode een jaarlijks toenemend budget nodig is om tegemoet te kunnen komen aan de huidige maatschappelijke wensen en behoeften en om technisch en inhoudelijk te kunnen innoveren.  Dit extra benodigde budget zal naar schatting aan het eind van de nieuwe regeerperiode 50 miljoen euro bedragen.