Het college van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland (GS) heeft vrijstelling verleend om met ingang van 1 november 2018 knobbelzwanen te doden.
GS heeft deze vrijstelling verleend, omdat daarmee volgens de provincie voorkomen wordt dat de knobbelzwanen schade aan grasland en gewassen aanrichten. Ook zou hiermee het risico op verkeersongelukken op wegen en fietspaden worden verkleind.

De Faunabescherming en de Stichting Dierenradar zijn tegen die vrijstelling in bezwaar gegaan. Volgens deze organisaties is het doden van knobbelzwanen niet noodzakelijk. GS heeft volgens hen de keuze voor het doden van de dieren en de middelen die daarvoor kunnen worden ingezet, onvoldoende onderbouwd. Bovendien bestaat het gevaar dat ook kleine zwanen, een beschermde soort waarvoor de vrijstelling niet geldt, worden afgeschoten.

De voorzieningenrechter vindt dat GS ten onrechte de vrijstelling voor de hele provincie laat gelden. Een vrijstelling moet betrekking hebben op specifieke situaties, waarbij aannemelijk moet worden gemaakt dat knobbelzwanen belangrijke schade hebben aangericht of dat deze schade dreigt te worden aangericht. Dit is onvoldoende aangetoond. Ook staat onvoldoende vast dat schade aan gewassen wordt toegebracht. GS heeft ten onrechte aangenomen dat zich een concrete dreiging van belangrijke schade voordoet in de maanden oktober, november en december.

De voorzieningenrechter acht het aannemelijk dat kleine zwanen zich in groepen samen met knobbelzwanen ophouden en dat het verschil tussen (jonge) knobbelzwanen en (jonge) kleine zwanen zelfs overdag moeilijk te zien is. Zeker bij jonge dieren kunnen de kleine zwanen met knobbelzwanen worden verward. Dat blijkt uit het feit dat bij zeker 20% van de kleine zwanen hagel is aangetroffen of schotwonden zijn geconstateerd. Het is daarom niet uitgesloten dat de verleende vrijstelling zal leiden tot het verstoren of afschieten van kleine zwanen. Dat is op grond van de Wet Natuurbescherming verboden.