Laden...

Trias: een waardevol project

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksRechtbank Den Haag > Nieuws > Trias: een waardevol project
Den Haag, 17 december 2019

Alexander Hamilton, een van de grondleggers van de Amerikaanse Grondwet, noemde rechters in 1788 "the least dangerous branch of government" - de minst gevaarlijke van de drie staatsmachten. Rechters zijn immers voor bijna alles afhankelijk van de politieke staatsmachten: voor hun benoeming, voor hun bevoegdheden, voor hun budget en organisatie, voor de wetten die zij moeten toepassen en voor de uitvoering van hun vonnissen. Daarom zijn rechters veel kwetsbaarder dan de term "derde staatsmacht" suggereert.

Politiek vaarwater

Toch is dat niet het beeld dat bestaat van rechtspraak in de publieke opinie. Integendeel. Rechters doen immers belangrijke uitspraken, zoals in milieuzaken over het terugdringen van de broeikasgassen (Urgenda) en het stikstofbeleid, over het  terughalen van kinderen van IS-gangers in Syrië, of over euthanasie. Kwesties die maatschappelijk gevoelig liggen. Onvermijdelijk komen rechters met hun beslissingen in politiek vaarwater terecht. Maar dat betekent nog niet dat zij politiek bedrijven. Rechters maken in gevallen als deze geen beleid maar waken ervoor dat politieke beslissingen binnen de grenzen van het recht blijven: de wet, de grondrechten en de internationale afspraken.

Elkaar nodig hebben

Populisten die rechters verwijten dat zij er op uit zijn een dikastocratie te willen vestigen - een rechtersstaat - vergeten dat de staatsmachten in de Trias Politica elkaar nodig hebben. Voor het proces van rechtsvorming doen regering en parlement regelmatig een beroep op de rechter. De rechter treedt dan op als verkenner van het recht bij controversiële vraagstukken waar politiek geen overeenstemming over bestaat. Rechtspraak is, zonder dat het ooit zo bedoeld is, een rechtsvormend instrument dat gelegenheid biedt om -  van geval tot geval - een oplossing voor een ingewikkeld probleem. Dit voorkomt al te grote stappen en ondoordachte keuzes. Rechtsvorming door rechters valt nauwelijks nog weg te denken náást het proces van besturen en wetgeving.

Kennen en begrijpen

Daarom is het Trias-project van de rechtbank Den Haag een waardevol project. Het is belangrijk dat vertegenwoordigers van de verschillende staatsmachten elkaars taak in de rechtsstaat beter leren kennen en begrijpen.

Uitspraken