In april 2023 hakte de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de knoop door over de concentratie van (complexe) operaties bij kinderen en volwassenen met (aangeboren) hartafwijkingen. Vanaf oktober 2025 mogen dit soort operaties alleen nog in de universitaire medische centra (umc’s) van Rotterdam en Groningen plaatsvinden. UMC Utrecht en de samenwerking tussen de umc’s van Leiden en Amsterdam raken hun bevoegdheid kwijt en moeten zich in de komende jaren hierop voorbereiden.

De drie ziekenhuizen zijn het niet eens met het besluit van de minister en hebben beroep ingesteld bij de rechtbank. Daar buigt een meervoudige kamer van drie bestuursrechters zich over in november van dit jaar. In afwachting daarvan hebben de umc’s gevraagd om een spoedmaatregel in de vorm van een ‘pauzeknop’. Zij vragen de voorzieningenrechter om de voorbereidingen voor de concentratie te mogen pauzeren, om te voorkomen dat er nu stappen worden gezet die niet meer terug te draaien zijn. 

De door de minister genomen besluiten hebben tot veel onrust onder personeel en patiënten geleid. De ziekenhuizen wijzen op het risico dat gespecialiseerd zorgpersoneel vertrekt en de patiëntenstroom verandert. Daar is nu echter nog geen sprake van. Hoewel de voorzieningenrechter inziet hoe groot de impact van het besluit is, komt hij tot de conclusie dat het pauzeren van de voorbereidende werkzaamheden de ontstane onrust niet zou wegnemen. De onzekerheid is dan namelijk niet van tafel. 

Het is voor de umc’s moeilijk om vanuit de overtuiging dat de besluiten onrechtmatig zijn toch het gesprek aan te gaan over de transitie, zo ziet ook de voorzieningenrechter. De minister stemde ermee in dat de umc’s wachten met voorbereidingen die grote investeringen vragen. De andere voorgeschreven verbeteringen voor de zorgkwaliteit moeten nu wel starten, waaronder de gesprekken met de door de minister ingestelde begeleidingscommissie. Ook als de umc’s in de latere rechtszaak gelijk krijgen, zijn deze geplande gesprekken niet voor niets geweest. Die gaan immers over de algehele kwaliteit van deze zorg, er zal daarom geen kostbare tijd verloren gaan.