‘Heel knullig gedaan’, vindt zijn advocate Harriët de Kroon, en dat blijkt wel want de afschriften belanden bij de politie en de videocamera’s op de tankstations snorren erop los als Joost langskomt. Joost wordt ontslagen. In januari 2019 komt hij weer in de problemen; nu bij de plaatselijke Albert Heijn, waar ze hem van winkeldiefstal beschuldigen. En weer een verhoor door zijn (ex)collega’s. ‘Die mij met de nek aankijken.’

‘Ik was een goede politieman. Ik ben betrokken geweest bij een schietincident en ik ben zelf zwaargewond geraakt. In de periode van dat tanken raakten mijn ouders hun woning kwijt en werd mijn broer opgenomen voor zijn cocaïneverslaving. De stress en al die spanning kwamen naar boven’, zegt Joost tegen politierechter Van Opstal in de Utrechtse rechtszaal. Joost ontkent niets. ‘Ik heb het gedaan.’ Dat zei hij ook gelijk tijdens zijn verhoor, in het voorjaar van 2018. ‘Ik heb aan alles meegewerkt.’ Het Openbaar Ministerie vindt dat Joost voor bijna 1.500 euro moet worden ‘geplukt’, maar dat is volgens Joost nergens voor nodig, want alle tankschuld is allang terugbetaald. ‘En hij heeft veel meer betaald dan redelijk was’, vindt zijn raadsvrouw.

Ex-politieagent Joost zit niet alleen in zaal F omdat hij op kosten van de politie heeft getankt, hij zou ook op 6 en 14 januari 2019 spulletjes hebben gestolen bij de Albert Heijn in Huizen. Op de 6e zou Joost niet alles hebben gescand bij de zelfscan. Joost: ‘Bij mijn weten heb ik dat wel gedaan. Het enige wat ik mij van die dag herinner, is dat iemand van de Albert Heijn bij dat scan-apparaat in mijn tas heeft gekeken en dat ik daarna, met goedkeurig van die persoon, de winkel ben uitgegaan.’ Een week erop is er geen gedoe bij de zelfscan, maar bij de boodschappenband. ‘Dat is een bijzondere’, waarschuwt Joost de politierechter. ‘Ik sta met een karretje in de rij bij de kassa. Ik heb er een kratje en 2 tassen in staan. De spullen ben ik op de band aan het zetten. Op dat moment word ik aangesproken door een man die mij vraagt: “Bent u niet nog wat vergeten?” Waar gaat dit over, denk ik. Vervolgens spreken allemaal mensen mij aan en dan raak ik in paniek. Ik ben de winkel uitgerend. ‘Was u bezig met afrekenen of had u al afgerekend?’, wil de politierechter weten. ‘Ik had nog niet afgerekend.’

‘Ik had natuurlijk niet moeten wegrennen, dat was stom’, zegt Joost. ‘Ik kon de druk niet aan. Na mijn ontslag bij de politie werd ik behandeld voor PTTS (posttraumatische stressstoornis, red). Pure paniek.’ Terwijl de rechter naar de AH-beelden kijkt, zegt Joosts advocate: ‘U ziet dat er dure artikelen op de band staan. Dat is toch niet slim als je wilt jatten? Mijn cliënt was gewoon bezig om de rest ook op de band te zetten.’ ‘Mijnheer werd extra in de gaten gehouden in de Albert Heijn’, weet officier van justitie Nathalie Graumans. ‘Kennelijk was hij al eerder opgevallen.’

Op het moment van de akkefietjes bij de Albert Heijn is Joost onder behandeling van een psycholoog. ‘Ik ben meteen na mijn ontslag naar mijn huisarts gegaan, die mij doorverwees naar een PTSS-specialist. Ik heb een misstap begaan en ik word daarvoor terecht gestraft, maar het was wel een heftige tijd. Het is uit met mijn vriendin, die bij de politie werkt, en ons huis is verkocht. Als ik nog 1 ding mag zeggen: ik heb een fout gemaakt, maar de politie heeft mij ook wel laten vallen. De politie heeft niets willen doen. Agenten waren mijn vrienden; ik heb alles met ze meegemaakt. We zijn nu 2 jaar verder en het gaat goed met mij. Ik heb mijzelf opgepakt. Ik geef les en ik volg een opleiding.’ Genoeg reden om het advies van de reclassering, die vindt dat hij met hun in contact moet blijven, te negeren.

‘Het is goed dat u in een openbare zitting uw verantwoordelijkheid neemt. Dat zien we wel eens anders’, zegt officier van justitie Graumans. Het is haar duidelijk dat Joost de politie heeft bestolen met die tankpassen. De dossiers over de vermeende diefstallen zijn heel dun, aldus de officier, maar toch maakt zij eruit op dat Joost op 6 en 14 januari bij de Albert Heijn echt spullen heeft gestolen. ‘1 keer oeps vergeten, sorry, maar als het een week later weer gebeurt, dan wordt het toch anders.’ Officier Graumans vindt dat Joost voor de benzinediefstal een werkstraf van 120 uur verdient. Hij heeft de politie al terugbetaald, dus geplukt hoeft hij niet te worden. Hij heeft wel bij de AH gestolen, maar 120 uur werkstraf vindt de officier genoeg.

Joost heeft de politie inderdaad bestolen, en hij verdient daarvoor straf, maar in de supermarkt heeft hij niets misdaan, vindt raadsvrouw De Kroon. ‘De beelden van 6 januari zijn onduidelijk. Je kunt niet zien wat mijn cliënt uit het schap haalt. Bij de scanner kon hij doorlopen.’ En ook een week later valt Joost niets te verwijten. ‘Uit alles blijkt dat mijn cliënt nog bezig is met afrekenen als hij wordt aangesproken door een AH-medewerker. Het is misschien gek dat hij wegrent, maar u moet zich realiseren dat hij net klaar was met zijn ontslagproces. En dan dit! Daar hebben we het trouwens nog niet over gehad, maar op dat krat zat gewoon zijn adressticker!’ Advocate Kroon vindt 120 uur werkstraf ‘veel te hoog’. ‘Ook al is het je eigen schuld, dan nog is het hard om zo je baan en je relatie te verliezen. Ik lees dat zijn ex-vriendin nog steeds erg positief over mijn cliënt is. Dat heeft iets triests.’ Joost zou een boete van 1.000 euro en een voorwaardelijke werkstraf moeten krijgen.

Het is zonneklaar dat Joost benzine heeft gestolen, maar dat kan politierechter Van Opstal niet zeggen over de vermeende diefstallen bij de AH. ‘Ik zie op de beelden dat u op 14 januari voor de kassa staat als u wordt aangesproken. Ik vind het een reëel scenario dat u nog bezig was met afrekenen. De officier zegt: 2 keer is wel toevallig. Dat ben ik met haar eens, maar ik twijfel toch echt over uw opzet, ook op 6 januari. Daarom spreek ik u voor de 2 zaken bij Albert Heijn vrij.’ Blijft over de benzinediefstal. De politierechter: ‘U had een voorbeeldfunctie en u hebt het vertrouwen van de politie geschaad. Ik houd toch wat meer rekening met het feit dat u onmiddellijk openheid van zaken hebt gegeven. Ik vind een taakstraf van 90 uur passend.’ Joost hoeft niet meer geplukt te worden. Over het toezicht door de reclassering heeft niemand met een woord gerept.

* Dit is niet zijn echte naam.

Lees hier meer 'Op de Rol'-verhalen.