Maar Nederland veranderde; corona deed de rest. Online-sparen was al populair, maar in het eerste coronajaar vermorzelde de smartphone het spaarboekje. AH besloot het zegelboekje per 1 januari 2021 de deur uit te doen en in te ruilen voor online-sparen. De spaarzegels werden koopzegels. Allemaal in de app. Maar geen nood: de volle zegelboekjes konden tot eind 2025 worden ingeleverd.

De papieren spaarzegels zijn al een tijdje verleden tijd, als Astrid (52)* zich in september 2021 bij de klantenservice van een AH-filiaal in Utrecht meldt. Met van die ouderwetse zegelboekjes. De AH-medewerker mag een kind van het digitale tijdperk zijn, hij heeft snel door dat Astrids zegels nep zijn. Astrid moet mee naar het politiebureau en wordt een nacht ingesloten. De politie berekent dat ze AH tussen half juli en eind september voor 4.628 euro heeft geflest met haar valse zegels. Ze krijgen toestemming om Astrids woning te doorzoeken, en vinden daar een grote blauw-witte AH-tas met daarin plakpoeder, lege zegelboekjes en honderden vervalste AH-zegels. Wat ze nep maakt? Politierechter Maas leest voor uit het dossier: ‘Het waren geen plakzegels, je moest ze vastplakken met lijm, het logo was anders, de perforaties om de zegels af te scheuren weken af. Dat is onderzocht door het bedrijf dat die boekjes maakte. Hoe vindt u dat nou?’ ‘Niet fijn’, reageert Astrid.

‘Ik wist niet dat de zegels vals waren’, zegt Astrid in zaal F van het Utrechtse gerechtsgebouw tegen de politierechter. ‘Ik had in andere AH’s ook boekjes ingeleverd en toen had ik nooit problemen.’ De politierechter: ‘Wat mij opvalt is dat u in 2020 in Breda ook al bent aangehouden voor dit feit. Toen bent u ook verhoord bij de politie. Kunt u mij vertellen waarom u in 2021 wéér bent aangehouden op verdenking van het inleveren van valse spaarzegelboekjes?’ Astrid: ‘Omdat ik niet geloof dat die zegels in Breda vals waren. Het jonge meisje aan de kassa had volgens mij nog nooit zegels gezien. Ze zei: “Dat zijn zegeltjes van 10 cent.” Dat zijn al die zegels. Dat had ze toch moeten weten? Dus ik geloofde niet wat zij zei.’ ‘Maar ze trok wel aan de bel dat het valse zegels waren’, reageert de rechter. ‘De politie werd erbij geroepen. Ze zeiden allemaal: “Het zijn valse zegeltjes.” Waarom geloofde u het nog niet?’ Astrid: ‘Omdat ik er nooit problemen mee had gehad.’

Ze spaarde zelf geen AH-zegeltjes, ze kreeg ze van haar buurvrouw, zegt Astrid. ‘We waren heel goed bevriend. Ze wist dat ik het slecht had.’ De politierechter: ‘In 2020 zei u tegen de politie dat u van uw buurvrouw 15 boekjes had gekregen en dat u ze allemaal had ingeruild. Maar toen u in 2021 werd aangehouden, zei u dat u nog veel meer boekjes had.’ Daar heeft Astrid een verklaring voor: ‘Toen de buurvrouw was overleden, kreeg ik van haar nieuwe zegels. Ze waren haar erfenis. Iemand had ze bij mij door de brievenbus gedaan, misschien waren het wel de nabestaanden. Er stond geen afzender op.’ De officier van justitie maakt de kanttekening: ‘Als de politie vraagt naar het huisnummer van uw buurvrouw, dan weet u dat niet.’ Astrid: ‘Ze woonde tegenover mij, maar ik ken de nummers niet uit mijn hoofd.’ 

De politierechter in Breda sprak Astrid begin dit jaar vrij van oplichting van AH in 2020. ‘Ik was daarbij’, zegt Astrids raadsman. ‘De rechter vond dat onvoldoende was vastgesteld dat mevrouw wist dat de zegels vals waren.’ Nou, dat lijdt vandaag geen twijfel, meent officier van justitie Kalsbeek. Astrid heeft bij verschillende AH-vestigingen nepzegeltjes ingeleverd. Dat hebben een expert van AH en de politie vastgesteld. ‘De politie heeft in een tas in de woning van mevrouw valse zegels en lege boekjes gevonden. Er lag ook een doosje plakpoeder bij. Dat heb je niet nodig bij echte zegels’, aldus de officier. Astrid wist dat de zegels vals waren, maar leverde ze toch in bij de AH. ‘Verschillende keren.’ Ze verdient daarvoor een taakstraf van 60 uur, waarvan 30 uur voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 jaar.

De Bredase politierechter sprak Astrid eerder dit jaar niet voor niets vrij, vindt haar raadsman Arts. ‘U moet niet de cruciale vraag in het dossier uit het oog verliezen: waren de zegels die mevrouw bij AH heeft ingewisseld vals? En wist mevrouw dat? Want je kunt niet zomaar zeggen: de zegels in de tas waren vals, dús de boekjes die mevrouw heeft ingeleverd waren dat ook.’ De raadsman heeft wat gegoogeld en trof op het web volop echte zegels die vals lijken. ‘U hoort mij niet zeggen dat de AH-medewerker heeft gelogen, maar een rare zegel is nog geen valse zegel.’ Dat de politie bij Astrid thuis valse zegeltjes in een tas vond, wil ook niet zeggen dat Astrid dús valse boekjes in elkaar zat te sleutelen. ‘Dat is een veronderstelling’, aldus raadsman Arts. ‘Je moet de zegels in de tas splitsen van de boekjes die zijn ingeleverd. En van die laatste is onvoldoende aangetoond dat ze vals waren.’ Astrid behoort vrijgesproken te worden, net als in Breda, vindt haar raadsman. 

De zegels in de boekjes en in de tas waren zo vals als wat, besluit de politierechter haar onderzoek. ‘Een getrainde medewerker van de afdeling fraude van AH geeft uitgebreid en duidelijk aan waarom ze vals waren. Er is ook onderzoek gedaan naar de momenten waarop u de andere boekjes hebt ingeleverd. De politie vindt in uw woning een hele grote tas met valse zegels.’ Astrid wist dat de zegels vals waren, concludeert politierechter Maas. ‘Ik leid dat af uit de eerdere strafzaak. In 2020 wezen Albert Heijn en de politie u erop dat de zegels vals waren. U zei toen tegen de politie dat u geen boekjes meer had, maar ik geloof niet dat u de waarheid sprak. U zegt nu net dat u na de dood van uw buurvrouw zegels en boekjes in een envelop door de brievenbus kreeg. Dat kan niet, want daarvoor waren het er veel te veel. Dat gaat niet door de brievenbus.’

De politierechter neemt de eis van de officier over en geeft Astrid een taakstraf van 60 uur, waarvan 30 uur voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 jaar. De politierechter: ‘Dat voorwaardelijke deel is terecht, want als ik u vandaag zie en hoor, dan ben ik bang dat u misschien weer valse zegels gaat inleveren.’