In deze zaken heeft de rechter een zogenoemde ‘ambtshalve toetsing’ gedaan. Dit betekent dat is getoetst aan consumentenbeschermende bepalingen die zijn opgenomen in de Nederlandse wet- en regelgeving. Die bepalingen zijn gebaseerd op Europees recht. De Nederlandse rechter moet de bepalingen uit zichzelf toepassen, dus óók als de consument daar geen beroep op heeft gedaan.

In de vier zaken waar de kantonrechter van de rechtbank Noord-Holland zich over heeft gebogen, had de ANWB consumenten met een betalingsachterstand gedagvaard. Die consumenten hebben geen verweer gevoerd. Omdat de dagvaardingen van de ANWB onvoldoende duidelijk waren, heeft de kantonrechter eerst een aantal tussenvonnissen gewezen. Vervolgens heeft de ANWB meer toelichting gegeven en stukken overgelegd. Daarmee kon de kantonrechter de zaken toetsen aan de wet- en regelgeving.

De kantonrechter oordeelt dat de Wegenwacht Service met het samenhangende ANWB-lidmaatschap, een verzekeringsovereenkomst is. Dan gelden er bepaalde informatieverplichtingen waaraan de ANWB moet voldoen. Zo moet de ANWB de consumenten bij het sluiten van de overeenkomst wijzen op zijn statutaire naam en adres, de aard van de dienstverlening, zijn inschrijving in het register van de toezichthouder en het herroepingsrecht. Als dat niet meteen is gebeurd, mag de ANWB de consument hier ook op wijzen in de contractbevestiging en polisvoorwaarden.

De kantonrechter oordeelt na de toetsing dat de ANWB aan zijn informatieverplichtingen heeft voldaan. Dat is gebeurd bij telefonisch gesloten overeenkomsten, maar ook bij overeenkomsten die in de winkel of online zijn gesloten. De kantonrechter wijst de vorderingen van de ANWB daarom toe. De gedaagde consumenten moeten de achterstallige bedragen alsnog betalen, vermeerderd met rente en kosten. De te betalen bedragen variëren van enkele tientallen euro’s tot een paar honderd euro.

Wel geeft de kantonrechter de ANWB een waarschuwing mee: als de dagvaardingen in het vervolg niet meteen voldoende informatie bevatten, zal dat leiden tot sancties. Daarbij valt te denken aan de afwijzing van de vordering.

Over ambtshalve toetsing vindt veel afstemming plaats tussen de rechtbanken. Dit bevordert de rechtszekerheid. De andere rechtbanken in het land zullen de komende tijd vergelijkbare uitspraken doen. De ruim 100 zaken die in Noord-Holland in afwachting van deze vier uitspraken zijn aangehouden, zullen op korte termijn ook worden afgedaan.