De minister krijgt de kans om de motivering van het besluit aan te vullen. De rechtbank vraagt om een schriftelijke uitleg over hoe het algoritme werkt en wordt gebruikt, inclusief de verwerking van gegevens en risicoprofilering. Ook moet duidelijk worden hoe het algoritme en de ‘hits’ in het geüploade document in het dossier van de eiseres hebben meegespeeld bij de afwijzing van het visum kort verblijf. Verder vraagt de rechtbank of er al een Impact Assessment Mensenrechten en Algoritmes (IAMA) is uitgevoerd, en zo ja: door wie, met welke inhoud en welke conclusies.

De rechtbank stelt dat nader onderzoek belangrijk is omdat besluitvorming transparant moet zijn. Dit vereiste geldt ook voor het gebruik van algoritmes door bestuursorganen. De rechtbank verwijst daarbij naar de toeslagenaffaire, waarbij is gebleken dat gebruik werd gemaakt van een discriminerend algoritme. Ook wijst de rechtbank op rapportages van onder meer de Algemene Rekenkamer, de Autoriteit Persoonsgegevens en de Nationale ombudsman. Deze rapportages waarschuwen voor risico’s van discriminatie, zoals etnisch profileren, bij geautomatiseerde besluitvorming en risicoprofilering.

De rechtbank doet het verzoek om onderzoek en uitleg over het gebruik van het algoritme in een zaak die is aangespannen door een Marokkaanse vrouw uit Egypte. Zij wilde tijdelijk naar Nederland komen om haar Nederlandse man te verzorgen na zijn hartaanval. In september 2023 kreeg ze geen visum kort verblijf. In bezwaar stuurde ze extra documenten en vroeg om een hoorzitting, maar de minister wees haar bezwaar zonder hoorzitting af. Naast het oordeel over het gebruik van het algoritme, oordeelt de rechtbank dat de minister de afwijzing van de visumaanvraag onvoldoende heeft gemotiveerd. Verder oordeelt de rechtbank dat de motivering van de minister om geen hoorzitting te houden, niet deugdelijk is.

Binnen vier weken na de tussenuitspraak moet de minister de motivering van haar besluit aanvullen en opheldering geven over het gebruik van het algoritme. Daarna mag de vrouw daarop reageren en zal de rechtbank partijen benaderen voor een tweede zitting. Tot die tijd houdt de rechtbank verdere beslissingen aan.