‘Ik zou er denk ik 200 euro voor hebben gekregen’, aldus Gio. Maar zover komt het niet. Misschien omdat hij halfdronken is, kunnen 2 agenten hem van het dak halen. Gio’s compagnon neemt de benen. Als de politie Gio in het politiebureau op de foto wil zetten, maakt hij de agenten uit voor kankerlijers. ‘Ik werd om 4 uur opgepakt en ik had gedronken. Ik ben wel vaker aangehouden en dan gedraag ik mij gewoon. Later dacht ik: dat gescheld was nergens voor nodig.’

Je hebt verdachten in soorten en maten. De 1 komt niet opdagen, de ander wel maar zegt niets of mompelt wat. De 1 is doodzenuwachtig, de ander loopt over van hooghartigheid. En je hebt Gio, een ongecompliceerde verschijning die goedgemutst de Lekzaal in het Dordrechtse gerechtsgebouw binnenloopt. Open of niet, zijn raadsman zal hem hebben verteld dat alle openhartigheid in de wereld hem vandaag niet uit de cel zal houden. ‘In uw dossier heb ik gelezen dat u bij de politie hebt gezegd dat het klopt dat u lood hebt gestolen en agenten hebt uitgescholden’, begint de politierechter. ‘Jammer genoeg wel’, antwoordt Gio. ‘Ja. Ik heb ook begrepen dat u al vaker werk- en gevangenisstraffen voor soortgelijke feiten hebt gekregen. U weet wat de consequenties zijn. Waarom doet u het dan toch?’ ‘Ik had gedronken. Ik had net 2 weken gezeten en was daardoor mijn kamertje bij het Leger de Heils kwijt. Ik woon bij mijn moeder en had geen geld. Dat is geen excuus hoor, maar het leidde er wel toe dat ik die keuze heb gemaakt. Ik ben gelijk gepakt en ik heb gelijk op mijn kop gekregen.’

De agenten voelden zich beledigd, maar zien af van een schadevergoeding. ‘Daarmee hebt u geluk’, zegt de rechter. ‘Maar u hebt ook pech.’ De school is namelijk wel om de hoek komen kijken, en hoe. ‘Zij zeggen: we hebben lekkages gehad en enorm veel schade geleden. Hebt u de brief van de school gezien?’ vraagt de politierechter aan Gio. Ja, dat heeft hij. ‘Ze vragen om een schadevergoeding van 16.809 euro. Dat is hartstikke veel geld. Kunt u dat betalen?’ ‘Nee’, antwoordt Gio, ‘maar ik begrijp wel dat ze de schade vergoed willen hebben.’ ‘Hoe gaat u dat dan doen?’ ‘Tja, ik denk dat ik er dan een nieuw probleem bij heb.’ ‘Uw advocaat gaat er straks vast wat over zeggen’, weet de rechter.

Maar eerst is officier van justitie Valk aan de beurt. Over de feiten hoeft ze niet zoveel te zeggen, ‘want mijnheer is heel open over de diefstal en de belediging, maar ook over zijn persoonlijke omstandigheden. Ik heb de indruk dat hij serieus op zoek is naar werk. Hij zoekt een kamer en vergoedt zijn moeder voor de kosten die zij voor hem maakt. Dan is het juíst zo ontzettend zonde dat mijnheer hier zit voor 2 strafbare feiten, want op zijn strafblad staan niet alleen oude dingen maar ook nieuwe.’ Gio is afgelopen februari door de politierechter in Rotterdam veroordeeld tot 2 weken gevangenisstraf, in september 2014 heeft hij een werkstraf en een voorwaardelijke gevangenisstraf gekregen voor diefstal. ‘Daardoor is het taakstrafverbod van toepassing’, zegt officier Valk. ‘Het gaat om een soortgelijk feit binnen 5 jaar. Ik zeg heel eerlijk dat het daardoor moeilijk is om een eis te formuleren. Geld is er niet, dus een boete is niet aan de orde en ik moet rekening houden met het verbod om tegen mijnheer een werkstraf te eisen.’ Ze eist daarom een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 2 weken. Ook vindt ze dat Gio de school 15.527,99 euro schuldig is voor het slopen van het dak.

Gio heeft het hart op de tong, meent zijn raadsman Lodder. ‘Dat pakt soms goed uit, zoals vandaag, als hij eerlijk zijn verhaal vertelt, maar het pakt ook weleens slecht uit als hij de verkeerde dingen op het verkeerde moment en op de verkeerde plaats zegt.’ Gio heeft de agenten uitgescholden en hij heeft ook de diefstal van het daklood bekend. Advocaat Lodder: ‘Mijn cliënt heeft er niet voor gekozen om zijn maat de schuld te geven. Hij neemt zijn verantwoordelijkheid.’ Over de feiten hoeft van advocaat Lodder niet gediscussieerd te worden. ‘Waar het om gaat, is wat er uiteindelijk moet gebeuren. De officier van justitie heeft gelijk: het is heel lastig omdat we een draak van een wet hebben, de Wet beperking taakstraffen. Daar moeten we het mee doen, óók als we vinden dat hier iemand zit die geen gevangenisstraf maar een kans verdient.’ Gelukkig hoeft de politierechter Gio niet zo hard te treffen als de officier van justitie voorstelt. ‘U kunt een minimale gevangenisstraf van 1 dag geven, aangevuld met een werkstraf.’

Minstens zo problematisch vindt raadsman Lodder de vordering van de gemeente Dordrecht, eigenaar van het schoolgebouw van De Griffioen. Advocaat Lodder: ‘Het is verwarrend dat er 2 namen op het formulier van de gemeente staan. Wie is nu bevoegd om de vordering in te dienen? Ik begrijp dat lekkage moest worden gestopt, maar voor het herstel van het gehele dak gaat het om een vrijblijvend offerte, niet om een bon. Dat werk is kennelijk nog niet gedaan; waarom weet ik niet. Hoe zit het met de verzekering? Die vraag zou ik de benadeelde partij stellen, maar die is vandaag er niet. Moet het hele dak worden vervangen als het lood is weggehaald? In een civiele procedure vraag je dat aan een expert. Deze vordering past niet in een strafproces.’

Gio verdient gezien zijn strafblad inderdaad een gevangenisstraf, meent de politierechter. Maar niet van een 1 dag. ‘U komt positief en open op mij over. Ik heb aan het begin van de zitting al tegen u gezegd: “Waarom doet u dat nou toch?” Want de tijd van kansen is voorbij.’ Met de eis van 2 weken heeft de officier van justitie voldoende rekening gehouden met Gio’s persoonlijke omstandigheden, vindt de rechter. Maar over de reparatie van het schooldak denkt ze echt anders dan de officier. De politierechter: ‘Ik heb de facturen gezien, maar het zou al te gemakkelijk zijn om hier en nu uit de losse pols te oordelen dat u voor 16 duizend euro schade bij De Griffioen hebt aangericht. De vordering is te complex voor behandeling vandaag. Ik zal hem daarom niet ontvankelijk verklaren. Dat betekent dat u nú niet hoeft te betalen, maar het betekent ook dat de gemeente naar de civiele rechter kan. De kans is groot dat u vervolgens alsnog de schade aan het dak moet betalen.’ Gio laat zijn goede humeur er niet onder lijden. ‘Ik snap het. Dank u wel mevrouw, fijne dag nog.’