Laden...

Anne-Marie Schuurman-Kleijberg

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksRechters > Bijzondere rechters > Anne-Marie Schuurman-Kleijberg

Eerste vrouw

Rechter Anne-Marie Schuurman heeft haar collega’s en griffiers weleens laten meevaren op het enorme marineschip Zr. Ms. Rotterdam. ‘Zo konden ze zelf ervaren hoe het is om bovenop elkaars lip te leven, werken en slapen. Ze hadden het nog luxe, met tweepersoons hutjes. Mariniers delen op de Rotterdam hun slaapruimte met 35 man.’ Schuurman was in 2015 de eerste vrouw die namens de krijgsmacht zitting nam in een bijzonder rechtscollege: de militaire kamer van de rechtbank Gelderland.

Portret van Anne-Marie SchuurmanAnne-Marie Schuurman

 

Aparte wereld

Het dagelijks leven van militairen wordt gekenmerkt door hiërarchie en onderlinge verbondenheid. Wapens en geweld horen bij hun werk. Daarom geldt voor deze beroepsgroep apart tuchtrecht en (aanvullend) militair strafrecht. Maar de eigen krijgsraad die daarover oordeelde, is in 1991 opgeheven. Daartoe is besloten om te voorkomen dat de krijgsmacht een eigen wereldje binnen de samenleving vormt, waar verder niemand zicht op heeft. Militairen moeten zich sindsdien verantwoorden voor gewone rechters, gespecialiseerd in militair recht.

       

Deserteren

Nederlandse militairen die zich waar ook ter wereld misdragen, staan terecht bij de militaire kamer in Arnhem. Het maakt niet uit of ze verdacht worden van vechten tijdens het stappen, dronken rijden of een typisch militair delict, zoals deserteren. Een burger die wegblijft van zijn werk wordt ontslagen, een militair kan daar gevangenisstraf voor krijgen. Maar de omstandigheden worden wel meegewogen. Slapen terwijl je de wacht moet houden, kan dat heel ernstig zijn. Maar het kan ook gebeurd zijn in een situatie die geen gevaar opleverde en nauwelijks verwijtbaar was. Om dat goed te kunnen beoordelen, worden de burgerrechters altijd bijgestaan door een collega uit de land-, zee- of luchtmacht. Zij kennen de organisatie en de gebruiken en weten wat het is om ver van huis onder moeilijke omstandigheden te werken.

       

Afbreken en opbouwen

Schuurman kon haar marine-ervaring goed gebruiken toen de militaire kamer een zedenzaak behandelde. ‘Tijdens de officiersopleiding van de marine zou iemand van het kader een adelborst-in-opleiding hebben betast’, vertelt ze. ‘Ik heb die opleiding zelf gedaan, je wordt daar helemaal ‘’afgebroken’’ en daarna weer opgebouwd. Er waren veel getuigenverklaringen, vol vakjargon en afkortingen. Voor mij was dat gesneden koek. Bovendien ken ik het oefenterrein goed, het doel van de training en het effect op de deelnemers. Dat scheelt enorm.’

       

Stress

De kamer (altijd twee gewone rechters en een militair lid) behandelt soms spraakmakende zaken. Denk maar aan de Herculesramp, een vliegongeluk met tientallen doden. En de zaak tegen Marco Kroon, drager van de prestigieuze Willemsorde, die werd verdacht van drugsbezit. Veroordeling daarvoor zou onherroepelijk tot ontslag hebben geleid, want Defensie voert zerotolerancebeleid. ‘Zulke grote zaken heb ik nog niet meegemaakt’, zegt Schuurman. Maar haar expertise komt ook in alledaagse zaken goed van pas. 'Als een militair iemand een blauw oog slaat tijdens een avondje stappen, kijk ik of zijn werk daarmee te maken heeft. Je moet bij dit soort zaken altijd alert zijn op een mogelijke posttraumatische stress-stoornis, zeker als de verdachte op missie is geweest naar Irak of Afghanistan.’

Ingeruild

Zelf maakte ze maandenlange missies binnen Europa mee, onder meer tijdens de oorlog in voormalig Joegoslavië, om daar het wapenembargo te handhaven. Ze gaf leiding aan een deel van de logistieke dienst, maar wilde na verloop van tijd iets anders en koos voor een rechtenstudie. Ze werd juridisch medewerker bij de Haarlemse rechtbank en in 2009 rechter. ‘Vier jaar later vroeg mijn vorige baas of ik namens de marine zitting wilde nemen in de militaire kamer’, zegt Schuurman. ‘Zo ging ik toch weer voor de marine werken. Om mijn kennis van het leven aan boord op te frissen, ben ik meegevaren naar Somalië. Sindsdien heb ik mijn toga ingeruild voor het marine-uniform. Dat was wel even wennen voor mijn collega's. De meesten wisten helemaal niet dat ik vroeger had gevaren.'

Marinevrouw

Ze had er geen moeite mee om ontslag te nemen als rechter en weer in dienst te treden bij Defensie. ‘Ik denk met veel warmte terug aan mijn tijd bij de marine, vooral aan boord van schepen. Het is best lastig om soms maandenlang op elkaars lip te zitten, maar je maakt ook vrienden voor het leven. Diep in mijn hart blijf ik altijd een marinevrouw.'