Annette Olland werkt als liaisonrechter internationale kinderbescherming bij de rechtbank Den Haag. Ze onderhoudt wereldwijd contacten met rechters om te voorkomen dat kinderen tussen wal en schip vallen als ouders met verschillende nationaliteiten elkaar niet meer willen zien. Aflevering uit een serie over bijzondere kamers in ons rechtsstelsel. Wie werken daar en wat houdt hen bezig?

“Ik ben tussenpersoon voor rechters die internationale familiezaken behandelen, zoals kinderbeschermingsmaatregelen en omgangsregelingen. Zij moeten vaak overleggen met ambtgenoten in een ander land. Daar kan ik bij helpen. Er is een uitgebreid netwerk van liaisonrechters in de hele wereld. Wij ontmoeten elkaar geregeld op internationale conferenties, daardoor zijn de lijnen heel kort.”

“Stel, de Duitse kinderbescherming plaatst een verwaarloosd kind uit huis en ontdekt dat er familie in Nederland woont die voor opvang wil zorgen. Als de Duitse rechter dat goedkeurt, moet hij van alles afstemmen met Nederland. Hoe pakt hij dat aan? Of een Nederlandse man stapt hier naar de rechter voor een omgangsregeling met zijn dochtertje, dat bij moeder in Chili woont. Hij heeft daar ook een procedure lopen. De rechter wil dan eerst met zijn Chileense collega overleggen. Anders neemt hij misschien onbedoeld een besluit dat leidt tot contactverlies en grote emotionele schade.”

“Nee, in 2004 is rond de liaisonrechter een bureau opgericht met een waarnemend liaisonrechter, twee andere familierechters en vijf stafjuristen. Wij fungeren als doorgeefluik, adviseur en expertisecentrum. We beantwoorden vragen van Nederlandse rechters, leggen contact met en zijn aanspreekpunt voor buitenlandse rechters en zorgen voor vertaling van stukken. Bovendien behandelen we in Den Haag alle kinderontvoeringszaken naar Nederland. Stel, een Nederlandse vrouw die met haar gezin in Amerika woont, gaat met haar kind op familiebezoek. Eenmaal hier besluit ze met het kind te blijven, zonder instemming van de vader. Dan treedt het Haags Kinderontvoeringsverdrag in werking. Dat bepaalt dat het kind zo snel mogelijk terug moet naar het vestigingsland. Gaat dat niet vrijwillig, dan komt de zaak voor de rechter.”

“Nee, wij beslissen alleen of het kind volgens het Haagse verdrag terug moet. De regels zijn heel strikt: terugkeer is het uitgangspunt, de rechter dáár beslist hoe het verder moet. Daar zijn maar een paar uitzonderingen op. Wij horen niet hoe het na een teruggeleiding afloopt.”

“Ja en nee. In deze kwesties is vooral snel ingrijpen belangrijk, zodat kinderen niet jaren in onzekerheid leven en afgesloten zijn van de andere ouder. Vroeger bleef dit soort zaken vaak liggen omdat de procedures lang en ingewikkeld waren. Nu kan je als ouder niet meer zomaar het vliegtuig naar je vaderland pakken en denken: die ander zoekt maar uit hoe hij het kind ooit nog te zien krijgt. Bovendien bieden wij sinds 2009 crossborder-mediation aan, een in Engeland bedachte methode om ouders zoveel mogelijk op één lijn te krijgen. Een soort snelkookpanbemiddeling, waarbij ouders die dat willen binnen een week drie uitvoerige gesprekken voeren, begeleid door twee mediators. Zo komen ze vaak tot onderlinge afspraken over hun kind en hoeven wij geen knopen door te hakken. Beter kan het niet!”