Uitleveringsverzoeken komen bij alle rechtbanken voor, maar voor overlevering is alleen de Amsterdamse IRK bevoegd. Daarvoor gelden speciale regels en zijn korte lijntjes tussen rechters in verschillende landen erg handig. Een verzoek moet binnen 60 dagen worden beoordeeld, met hooguit een verlenging van 30 dagen. De IRK-rechters beschikken niet over het buitenlandse strafdossier, ze krijgen alleen een formulier waarop staat waar de opgeëiste persoon van wordt verdacht of voor is veroordeeld. Vindt James dat niet frustrerend, gewend als ze is om in strafzaken alle feiten en omstandigheden mee te wegen? ‘Nee hoor’, zegt ze. ‘Wederzijds vertrouwen is de basis; we gaan ervan uit dat andere Europese lidstaten strafzaken net zo zorgvuldig behandelen als wij. Er staat genoeg informatie op het formulier en als we nog vragen hebben, kunnen we altijd contact opnemen met de rechter in het verzoekende land.’

De meeste verzoeken komen uit Duitsland, België en Polen. ‘Polen is wettelijk verplicht verdachten te vervolgen, daarom vraagt dat land relatief vaak om overlevering. En bij onze buurlanden speelt grensoverschrijdende criminaliteit een grote rol. Recent was er nog een flink aantal plofkraken in Duitsland. Meerdere Nederlanders werden verdacht van betrokkenheid. Zij zijn wel overgeleverd, maar met een terugkeergarantie. Dat houdt in dat zij na een veroordeling hun gevangenisstraf in Nederland mogen uitzitten, waar ze hun hele leven hebben opgebouwd. Dat is ook beter voor de terugkeer in de samenleving na afloop van de straf. Dit geldt trouwens ook voor bijvoorbeeld een Pool die hier allang is. De voorwaarde is dat iemand 5 jaar aaneengesloten rechtmatig in ons land woont.’

Er zijn soms schrijnende gevallen, vertelt de rechter. ‘Bijvoorbeeld als kinderen van een verdachte met een andere nationaliteit in de zaal zitten en onze uitspraak is dat hun vader inderdaad wordt overgeleverd. Dan moeten ze afscheid nemen, want vader gaat meteen in detentie en vertrekt binnen 10 dagen naar het buitenland, misschien voor vele jaren. Heel naar, maar als er geen reden is om te weigeren, dan wordt de overlevering toegestaan. De wet kent een aantal vastomlijnde weigeringsgronden, bijvoorbeeld dat niet duidelijk is waarvan iemand precies wordt verdacht of dat schending van mensenrechten dreigt. Verschillende landen hebben gevangenissen waar veel mensen bij elkaar in te kleine cellen zitten, dat houden wij scherp in de gaten. We kunnen dan de garantie vragen dat een verdachte daar niet terechtkomt.’

Hoger beroep of cassatie is niet mogelijk tegen een uitspraak van de IRK. ‘Wij zijn niet alleen feitenrechter, maar ook een soort Hoge Raad als het om overlevering gaat. We stellen regelmatig prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie. Daarmee zoekt de rechtbank niet alleen een oplossing voor de concrete zaak, maar dragen we ook bij aan de rechtsvorming. Want de uitspraken van het Hof van Justitie gelden voor alle EU-rechters.’ James vindt het heel boeiend werk. ‘We kunnen ons minder verdiepen in de menselijke aspecten dan in gewone strafzaken, maar we zien wel mensen uit heel Europa op de zitting, krijgen inzicht in hoe het in andere landen werkt en we dragen bij aan Europese samenwerking. Dat maakt deze kamer heel bijzonder.’