Facebook haalde afgelopen juli de pagina Nee tegen 1,5 meter offline, omdat deze in strijd was met het COVID-19 beleid van het platform. Dat beleid is erop gericht de verspreiding van misinformatie over het coronavirus tegen te gaan. Daarop stapten de drie eisende partijen naar de rechter. Ze eisten dat Facebook de pagina weer terug zou plaatsen. Ook een pagina met de titel Viruswaanzin zou volgens hen zijn verwijderd en moest weer online worden gezet. Facebook zou onder meer inbreuk hebben gemaakt op het recht op vrijheid van meningsuiting.

Tijdens de zitting gaven Smart Exit en Viruswaarheid aan dat zij als stichtingen helemaal geen eigen pagina’s op Facebook hebben. De rechter concludeert dat zij daarmee Facebook ook niet kunnen dwingen om die pagina’s weer online te zetten. Zij hebben juridisch gezien immers geen binding met die pagina’s. De rechter weigert daarom de voorzieningen die zij hebben gevorderd. Alleen de vorderingen van de man uit Den Haag worden beoordeeld, omdat hij de oprichter is van de pagina Viruswaanzin.

Tijdens de zitting bleek het onduidelijk welke content Facebook nu precies zou moeten terugplaatsen. In de ingediende stukken van de eisers werd gesproken over verschillende pagina’s, profielen en groepen en ook tijdens de zitting slaagden de eisers er niet in helderheid te verschaffen. Hierdoor is het voor de rechter onmogelijk om te oordelen over specifieke pagina’s die al dan niet offline zouden zijn gehaald. Wel gaat de rechter in haar oordeel in op de vraag of Facebook in het algemeen content offline mag halen, wanneer deze in strijd is met het eigen COVID-19 beleid.

De rechter komt tot de conclusie dat Facebook dit inderdaad mag doen. Het recht op vrijheid van meningsuiting is een fundamenteel recht dat van groot belang is in een vrije democratische samenleving, juist ook als het gaat om uitingen die strijdig zijn met de heersende opinie. Toch betekent dit niet dat iedereen overal, via elk medium of platform, per definitie zijn mening moet kunnen uiten. Private partijen, zoals ook Facebook, kunnen zonder wettelijke basis niet worden verplicht om iedere uitlating van gebruikers op haar platform te dulden. De eigenaar van de Viruswaanzin-pagina kan bovendien ook langs andere wegen zijn standpunten onder de aandacht van het grote publiek brengen, bijvoorbeeld door de pers te benaderen of via een eigen website. Dat men vanwege het grote bereik liever Facebook gebruikt, is begrijpelijk maar maakt dit niet anders.

Bij het oordeel speelt ook mee dat Facebook met haar COVID-19 beleid gehoor geeft aan de oproep van de Europese Commissie om haar bij te staan in de strijd tegen de verspreiding van onjuiste informatie over COVID-19. Die oproep is gedaan in het belang van de volksgezondheid. Of dat belang met het beleid van Facebook het best is gediend, kan in dit kort geding niet worden beoordeeld. Wel is duidelijk dat Facebook met het beleid niet in strijd handelt met wat op dit moment maatschappelijk betamelijk is. Facebook heeft zelfs een maatschappelijke plicht om zich te houden aan overheidsrichtlijnen, tenzij die evident onjuist zijn (wat op dit moment niet het geval is). Het wetenschappelijk en maatschappelijk debat over COVID-19 en wat passende en doeltreffende maatregelen zijn, is nog volop gaande.

Media kunnen voor meer informatie contact opnemen met de afdeling Voorlichting & Communicatie van de rechtbank Amsterdam via 088-3611440 of info.rechtbankamsterdam@rechtspraak.nl.