Een greep uit de streken die Cees tussen eind 2020 en begin dit jaar bij de buren uithaalt: hij snoeit boompjes in hun tuin, plant er fruitboompjes, maait het gras, vernielt de schutting, sluit de garagedeur af met een kettingslot, stopt kit in het slot van de voordeur, bonkt op de ramen, plakt het spionnetje op de voordeur af, zet een bordje met 'verboden toegang' in de tuin, legt blokken hout op de oprit, deponeert paardenpoep voor de deur en deelt de buurman en diens echtgenote mee dat ze illegaal in het huis wonen. 'Morgen moeten jullie wegwezen.'

De buren gaan niet weg, ze bellen de politie – keer op keer. En keer op keer treft het gezelschap elkaar in de rechtszaal in Leeuwarden. In 2022 bijvoorbeeld, als de politierechter de vernielingen in de tuin behandelt. 'De tuin van de buurman is mijn erf. Het erf is mijn eigendom. Dat moet u goed in uw oren knopen’, zegt Cees tegen de rechter, terwijl hij weer een stapel paperassen van de vloer opduikelt. Theater van de bovenste plank, maar de rechter krijgt er allengs genoeg van. ‘Mijnheer, als u nu niet ophoudt, laat ik u verwijderen.’ Cees komt er genadig vanaf met een boete van 750 euro. Bij het verlaten van de zaal bijt hij zijn buurman toe: ‘klootzak'. Een jaar later  zit Cees weer voor de politierechter, weer voor vernielingen in de tuin van de buren. Cees wraakt de rechter, maar die wraking wordt afgewezen. De zitting wordt in 2024 vervolgd, en weer wraakt Cees de rechter. Weer afgewezen. In augustus krijgt Cees een taakstraf van 50 uur, waartegen hij in beroep gaat bij het gerechtshof.

Inmiddels heeft hij voor 200.000 euro aan dwangsommen van de civiele rechter aan zijn broek, maar Cees weet van geen ophouden. En dus is er vandaag weer een zitting in Leeuwarden, dit keer voor belaging en bij ‘de enige rechter die mijnheer hier nog niet heeft gezien’, grapt politierechter Hennie Vreugdenhil. De oud-burgemeester en zijn vrouw zijn present, maar Cees laat verstek gaan. Hij heeft een raadsvrouw toegewezen gekregen, maar die is er ook niet. Cees mijdt alle contact, dus kon ze hem onmogelijk bijstaan. ‘Dat is heel treurig, maar ik had het wel verwacht. Het is belangrijk dat we de zaak vandaag bij verstek behandelen’, zegt officier van justitie Martijn Kappeyne van de Coppello. Dat vindt de politierechter ook, die het dossier doorneemt. ‘Mijnheer vindt dat het huis en de tuin van hem zijn. Als de politie aan de deur komt, zegt hij: ‘Die mensen bestaan niet, het zijn illegalen.’ Vooral in 2024 trekt Cees weer van leer. En dat is extra afmattend, want de oud-burgemeester is ziek en krijgt verzorging. ‘Maar de verzorgers durven niet langs te komen, omdat ze bang zijn voor de buurman’, leest de politierechter voor uit het dossier. 

Tijdens een zoveelste zitting in april 2024, vroeg de politierechter zich af of hij wellicht een ‘psychogeriatrische aandoening’ had, waarop Cees in woede uitbarstte (‘Ik ben niet gek, híj deugt niet!’), en de rechter prompt wraakte. Officier Kappeyne van de Coppello vraagt zich vandaag in zaal C van het Leeuwardense gerechtsgebouw ook af of Cees wel bij zinnen is. ‘Er zijn twijfels of mijnheer beseft waar hij mee bezig is. Dat is niet onderzocht, dus ik ga ervan uit dat hij volledig toerekeningsvatbaar is. Maar ik denk wel dat je ziek bent als je zulk stalkingsgedrag vertoont. Jarenlang en behoorlijk heftig. Daar past een forse straf bij. Maar wat kunnen we met het strafrecht doen? Ik kom tot een geheel voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden en een contact- en locatieverbod met een proeftijd van drie jaar. Op zich past ook een onvoorwaardelijk deel, maar dat zou weleens een goede reden kunnen zijn om in hoger beroep te gaan. Ik stel voor dat bij de eerste overtreding van het contact- of locatieverbod een week gevangenisstraf wordt bepaald, bij een tweede overtreding twee weken en bij een derde een maand, tot een maximum van zes maanden.’ En Cees zou de buren weer moeten betalen, dit keer ruim 19.000 euro voor de materiële en immateriële schade die hij heeft aangericht.

'Dit is een buitengewoon verdrietige zaak', concludeert politierechter Vreugdenhil. 'Ik heb de verdachte nog nooit gezien, ik heb geen idee wie hij is, maar ik maak mij wel grote zorgen om hem. En ik denk dat zijn omgeving ook bezorgd is. Het strafrecht biedt in een geval als dit niet te beste oplossing, maar ja, we zitten hier wel en ik heb als politierechter alleen maar een gereedschapskist met straffen erin.' Hoewel Cees zich niets heeft aangetrokken van eerdere uitspraken van de rechter, lijkt hij wel onder de indruk van een gedragsaanwijzing die hij eerder dit jaar van het Openbaar Ministerie kreeg, stelt de Friese politierechter vast. 'Dat geeft mij de hoop dat een voorwaardelijke straf kan helpen. Een taakstraf zie ik niet zitten en een geldboete blijkt niet te werken. Dus blijft een gevangenisstraf over. Mijnheer hoort niet in de gevangenis thuis, maar wat moet ik dan? Ik hoop dat een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden mijnheer aan het denken zet. Ik sluit me aan bij de creatieve eis van de officier van justitie: als mijnheer de komende drie jaar het contact- en locatieverbod op uw erf negeert, wordt hij bij de eerste overtreding één week in hechtenis genomen, bij de tweede twee weken en bij de derde een maand, met een maximum van zes maanden.' En Cees moet zijn buren ruim 19.000 euro betalen. 

Als Cees present was geweest, dan had hij begrepen dat het contact- en locatieverbod onmiddellijk ingaat. Van de buren mag hij het niet horen, want zo'n verbod geldt ook voor de slachtoffers. Als de uitspraak over twee weken op de mat ploft, weet Cees dat hij van de rechter tot zijn 85ste uit de buurt van de buren moet blijven. 

* Dit is niet zijn echte naam 

Zie ook: www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Noord-Nederland/Nieuws/Paginas/Op-de-rol-Dat-moet-u-goed-in-uw-oren-knopen.aspx.

Lees hier meer Op de rol-verhalen.