Laden...

Pauline van Schouwenburg

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksRechters > Bijzondere rechters > Pauline van Schouwenburg

‘Je kunt van elke zaak een spectaculaire film maken’

Een explosie veroorzaakt brand op een groot containerschip in Angola. De losgeslagen ‘Ark van Noach’ richt een ravage aan in de jachthaven van Urk. Bij een botenbotsing voor de kust van Scheveningen vallen slachtoffers en wolharige schimmelkevers verpesten een scheepslading zonnebloemzaad. Wat is er misgegaan en wie is aansprakelijk voor de schade? Daar houdt rechter Pauline van Schouwenburg van de maritieme kamer in Rotterdam zich mee bezig.

Van Schouwenburg kreeg 25 geleden als beginnend advocaat al zaken over zeevervoer en internationale handel op haar bureau, die door de ‘natte kamer’ van de rechtbank Rotterdam werden behandeld. ‘Ik vond het meteen leuk’, zegt ze. En dat is niet anders nu ze al 12 jaar rechter in diezelfde kamer is. Ze houdt van de mensen in de haven en de scheepvaart: ‘Het zijn echte doeners, mensen met beroepstrots die begrijpen dat er weleens iets fout gaat. Geen zeurpieten.’ En van de zaken die ze behandelt. ‘Je kunt van al die zaken een film maken in je hoofd en die is altijd spectaculair: grote machines, explosies, brand, een kraan die een stuurhut van het dek schuift – je ziet het voor je.’

Pauline van Schouwenburgn Pauline van Schouwenburg

Geen eten

Er komt veel technische kennis bij kijken. Om te weten hoe je een groot schip bestuurt, hoe radarsystemen werken of het leidingstelsel van een tanker in elkaar zit, gaan de zeven rechters en vijf juridisch medewerkers van deze kamer af en toe op werkbezoek bij een scheepswerf, binnenvaartschip of scheepssimulator. Soms klautert een rechter via een touwladder met de loods mee aan boord van een zeeschip of gaat hij mee met de Zeehavenpolitie.

Maritieme zaken zijn ook internationale zaken. ‘Dit vakgebied is echt een wereld op zich, en het gáát ook over de hele wereld. Noten uit Iran, octopus uit Senegal, het komt allemaal voorbij. Wist je dat minstens 60 procent van alles wat gemaakt wordt uit China komt? Daarvan stroomt een groot deel in containers de wereld over. Onder meer via Rotterdam, de toegangspoort naar Europa, en dan verder over de rivieren. Als de haven afgesloten raakt heeft Zwitserland binnen twee weken geen eten meer, zegt men. Dan moet alles over het spoor en de weg en dat gaat niet.’

Kevers vergassen

De rechter probeert achter haar computer te begrijpen wat er is precies gebeurd in Angola, toen daar gas uit een container vrijkwam waardoor het schip dagenlang brandde. Is de afzender verantwoordelijk of de reder? En moet de ontvanger van een lading biologisch zonnebloemzaad uit Bulgarije schadevergoeding krijgen als blijkt dat wolharige schimmelkevers zich daarin hebben voortgeplant? Het zaad is na aankomt met kevers en al vermalen tot zonnebloemolie. Anders hadden de beestjes met gas bestreden moeten worden en dan was het zaad niet meer biologisch geweest. De ontvanger vond dat hij er op deze manier niets aan had, maar experts bestreden dat: er zitten wel vaker insecten in landbouwproducten

Botsen

Zeerecht botst soms met het menselijke aan de wal, zegt Van Schouwenburg. Zoals bij de aanvaring voor Scheveningen, waar bedrijfsboten de deelnemers aan de Volvo Ocean Race verwelkomden. ‘Iemand is daardoor overleden en er waren verschillende gewonden. Dan moet ik in de rechtszaal uitleggen waarom de scheepseigenaar zegt dat hij maar beperkt aansprakelijk is. Er spelen zeerechtverdragen op de achtergrond die nog stammen uit de VOC-tijd: scheepseigenaren storten geld in een fonds als ze schade veroorzaken, en dan wordt alleen die spaarpot onder de gedupeerden verdeeld. Meer niet. Dan sta je als slachtoffer wel even raar te kijken.’

Wet room

De Rotterdamse kamer is exclusief bevoegd voor alle scheepvaartgerelateerde civiele zaken in Nederland. Dat zijn er zo’n 100 per jaar. Omdat er zo vaak internationale aspecten aan kleven, en er ook zaken worden aangebracht die helemaal geen link met Nederland hebben, mag sinds 2016 in het Engels worden geprocedeerd. De natte kamer is toen omgedoopt tot maritieme kamer: ‘maritime chamber’ klinkt beter dan ‘wet room’. Van Schouwenburg ziet schippers soms argwanend kijken als er een keer drie vrouwelijke rechters achter de tafel zitten. ‘Maar als ik begin over beunen, ijkmeesters en langszij komen, zie ik ze ontspannen en denken: zij weten waar het over gaat.’