De curator of de betrokkene kan een verzoek indienen bij de rechter. Deze persoon is de verzoeker.

De particuliere curator moet handelingsbekwaam zijn en mag niet:

• een direct betrokken of behandelend hulpverlener zijn (dit geldt in principe alleen voor professionele hulpverleners)
  
• onderdeel zijn van de leiding of het personeel van de organisatie die de betrokkene verzorgt of begeleidt.
• zelf een betrokkene zijn voor wie curatele, bewind (zie onderstaande uitzondering) of mentorschap is ingesteld
• failliet zijn
• in de wettelijke schuldsanering zitten
• de Wsnp-bewindvoerder van de betrokkene zijn 

Uitzondering bewind

Wil iemand particuliere curator worden, maar staat hij zelf onder bewind? Dan mag hij wel particuliere curator worden, als hij aan 2 voorwaarden voldoet:

• Hij behoort tot de kring van personen die curatele mag aanvragen (zie uitleg bij ‘wie kan de aanvraag indienen’ boven aan de pagina).
• Hij verricht zijn taken samen met een tweede curator. En deze tweede curator mag als enige beslissen over de financiële zaken van de betrokkene.

1 of 2 curatoren

De rechter kan ook in andere gevallen 2 curatoren benoemen, bijvoorbeeld beide ouders. Bij de aanvraag moet u zeggen wie u voorstelt als curator(en).

Professionele curatoren

Naast particuliere curatoren zijn er ook professionele curatoren. Zij moeten voldoen aan wettelijke eisen (rijksoverheid.nl) voordat de rechter hen kan benoemen.

Digitaal via Mijn CBM 

Bij sommige rechtbanken is het mogelijk de aanvraag digitaal te maken en in te dienen via Mijn CBM. Dat is een afgeschermde, beveiligde digitale omgeving van de Rechtspraak. Mijn CBM staat voor Mijn Rechtspraak – Curatele, Bewind en Mentorschap. 

Woont de betrokkene (de persoon voor wie de curatele is) in een gemeente in een van de volgende gebieden?

• Het werkgebied van de rechtbank Oost-Brabant, of
• het werkgebied van de rechtbank Overijssel, of
• het werkgebied van de rechtbank Limburg.
  

Vraag curatele digitaal aan in Mijn CBM 

Per post of zelf afgeven 

Woont de betrokkene in een werkgebied van een andere rechtbank? Of wilt u de aanvraag niet via Mijn CBM indienen? U kunt de aanvraag per post indienen of afgeven bij de centrale balie van de rechtbank. Begin met het verzamelen van de documenten.

• Bereidverklaring(en) curator

  Laat de curator die u wilt laten benoemen door de rechter, een Bereidverklaring curator (pdf, 152,5 KB) invullen en ondertekenen. Wilt u twee curatoren laten benoemen? Van elk persoon is een bereidverklaring nodig.
  
  

• Akkoord van de eventuele partner van de betrokkene

  Heeft de betrokkene een echtgenoot/echtgenote of andere partner en vraagt u curatele alleen voor de betrokkene aan? Als de partner hiermee akkoord is en met de voorgestelde curator(en), vraag de partner om dit in een e-mail aan de rechtbank te laten weten (via Veilig Mailen). Of om het formulier Akkoordverklaring belanghebbende (pdf, 596,3 KB) in te vullen en te ondertekenen.
  Is de partner niet akkoord? U kunt dan wel de curatele aanvragen. U vermeldt in de aanvraag waarom de partner niet akkoord is.
  
  

• Akkoordverklaring andere belanghebbende(n)

  Vraag de andere belanghebbende(n) om akkoord en laat dan de Akkoordverklaring belanghebbende (pdf, 596,3 KB) invullen en ondertekenen; belanghebbenden zijn (naast de eventuele partner):
• meerderjarige kinderen van de betrokkene of, als die er niet zijn:
• ouders en meerderjarige broers en zussen van de betrokkene, en
• de bewindvoerder of mentor als de betrokkene die heeft.
  

De belanghebbende mag ook in een e-mail aan de rechtbank laten weten akkoord te zijn.


• Levenstestament

  Stuur een kopie mee van een levenstestament of andere schriftelijke uiting van de wil als de betrokkene die heeft laten opmaken bij een notaris. (Via het Centraal Testamentenregister (CTR) (notaris.nl) kunt u zien of dit zo is en zo ja, bij welke notaris.)
  
  

• Schuldenlijst

  Vraagt u curatele aan vanwege schulden? Stuur een (voorlopige) schuldenlijst mee (overzicht van de schulden en ook de inkomsten).
  
  

• Verklaring geestelijke of lichamelijke toestand

  Vraagt u curatele aan vanwege een geestelijke of lichamelijke toestand? Stuur zoveel mogelijk informatie waaruit blijkt dat de betrokkene niet in staat is om zelf te beslissen over geldzaken en bezit, en/of verzorging, verpleging, begeleiding en/of behandeling. De informatie moet ondertekend zijn. Bijvoorbeeld:
• een verklaring van een deskundige (een arts, begeleider, maatschappelijk werker of familielid die een verklaring geeft over de (medische) situatie)
• het meest recente indicatiebesluit Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ-verklaring)
• een verklaring van een verslavingskliniek

• KvK-uittreksel, volmacht

  Dient u de aanvraag in als stichting of instelling? Stuur een KvK-uittreksel mee. En bent u niet de bestuurder? Stuur ook een volmacht mee.
  
  

• Plan van aanpak

  Dient u de aanvraag in als professioneel curator? Stuur een plan van aanpak curatele (pdf, 147,3 KB) mee.

Vul het pdf-formulier Verzoek tot ondercuratelestelling (pdf, 724,8 KB) in. Zie ook de toelichting (pdf, 144,1 KB) voor het invullen van het formulier.

Heeft u het formulier ingevuld en ondertekend? Zijn de akkoordverklaring(en) en bereidverklaring(en) ondertekend en heeft u de eventuele andere vereiste documenten? Ga naar het overzicht met gemeenten en klik op de gemeente waar de betrokkene woont (de betrokkene is de persoon voor wie de curatele is). U ziet dan de contactgegevens van de rechtbank waar u de aanvraag per post naartoe kunt sturen (of eerst via Veilig Mailen en daarna per post) of kunt afgeven bij de centrale balie.

In de uitnodiging staat waar en wanneer de zitting plaatsvindt. De griffie van de rechtbank stuurt een uitnodiging aan de:

• verzoeker
• betrokkene
• voorgestelde curator(en)
• belanghebbende(n)

De uitnodiging komt per post. De indiener van de aanvraag krijgt de uitnodiging via Mijn CBM als de aanvraag digitaal is gedaan.

De rechter kan besluiten de belanghebbende(n) niet uit te nodigen als:

• de belanghebbende(n) de akkoordverklaring heeft/hebben ondertekend
• de betrokkene in het aanvraagformulier vraagt om de belanghebbende(n) niet te informeren

Het kan ook zijn dat de rechtbank de getuigen uitnodigt die op het aanvraagformulier staan vermeld.

Kunt u niet naar de zitting komen? 

Kunt u om medische redenen niet naar de zitting komen, neem dan contact op met de rechtbank. De contactgegevens staan in de uitnodiging.

Het is mogelijk dat de rechter al bij het bekijken van de aanvraag tot curatele vindt dat de zitting op de verblijfplaats van de betrokkene moet plaatsvinden. Dan staat dit in de uitnodiging (of stuur uw bericht via Mijn CBM als u de aanvraag digitaal heeft ingediend).

Kunt u om een andere dan een medische reden niet naar de zitting komen, neem ook dan contact op met de rechtbank. Bent u als verzoeker en/of betrokkene niet bij de zitting en heeft u zich niet afgemeld? Dan kan de rechter uw aanvraag tot curatele afwijzen.

Belanghebbenden zijn niet verplicht om naar te zitting te komen. Belanghebbenden zijn de partner en de kinderen of, als die er niet zijn, de ouders en de broers en zussen. Let op: alleen de meerderjarige belanghebbende wordt uitgenodigd voor een zitting.

Bent u belanghebbende? U kunt een akkoordverklaring (pdf, 596,3 KB) invullen en ondertekenen als u dit nog niet heeft gedaan bij de aanvraag. U kunt ook naar de rechter een brief sturen met uw reactie op het verzoek. Zet in de brief:

• uw naam, adres en de datum van ondertekenen
• het nummer dat in de uitnodiging voor de zitting staat
• uw reactie op het verzoek. Geef aan waarom u het eens of oneens bent met het verzoek.
• uw handtekening

Als er stukken zijn die uw verhaal duidelijk maken, stuur die dan mee als bijlagen.

Reactie opsturen

Stuur de brief met de bijlagen of de akkoordverklaring naar de rechtbank. Het adres staat in de uitnodiging voor de zitting. U kunt de stukken ook afgeven bij de informatiebalie van de rechtbank.

De zitting is niet openbaar. Bij de zitting mogen alleen de volgende personen aanwezig zijn:

• de verzoeker
• de betrokkene
• de voorgestelde curator(en)
• de belanghebbende(n) die een uitnodiging voor de zitting hebben ontvangen

De betrokkene kan aan de rechter vragen of anderen bij de zitting aanwezig mogen zijn. Bijvoorbeeld de persoonlijk begeleider van de instelling die hem verzorgt of begeleidt. Dit kan hij per brief aanvragen voor de zitting. Of hij vraagt het aan de gerechtsbode/rechter voordat hij de zittingszaal ingaat.

Wat vraagt de rechter tijdens de zitting?

De rechter behandelt het verzoek voor curatele mondeling tijdens een zitting. Hij vraagt aan iedereen hun mening over het verzoek. De rechter stelt ook andere vragen. Zo kan hij erachter komen of de betrokkene echt niet voor zijn persoonlijke zaken en geldzaken kan zorgen. En of de betrokkene in staat is zijn wil te bepalen

Verder legt de rechter aan de voorgestelde curator(en) uit wat de taken en verplichtingen zijn. En hij vraagt of de voorgestelde curator(en) hem goed hebben begrepen. Ook vraagt de rechter aan de betrokkene of hij begrijpt wat curatele betekent.

De rechter beoordeelt of curatele nodig is. Hij kan:

• met het verzoek akkoord gaan
• het verzoek afwijzen
• een lichtere vorm van hulp instellen: bewind en/of mentorschap
• beslissen dat de curatele voor een bepaalde periode geldt
• een tijdelijk (provisioneel) bewindvoerder aanstellen in afwachting van de beslissing op het curateleverzoek
  

Beschikking

De rechter zet zijn beslissing op papier. Dit heet een beschikking. De rechtbank stuurt deze zo snel mogelijk (per post en via Mijn CBM als de aanvraag digitaal is ingediend) naar:

• de verzoeker
• de betrokkene
• de voorgestelde curator(en)
• de belanghebbende(n) 

Gaat de rechter akkoord met het verzoek? Dan benoemt hij meestal de curator(en) waar de betrokkene een voorkeur voor heeft. De curatele gaat in op de dag van de uitspraak. Vanaf dat moment is de betrokkene handelingsonbekwaam. Dat heeft direct grote gevolgen. De rechter bepaalt op verzoek een vergoeding voor de curator(en).

Provisionele bewindvoerder

Is er in een eerdere (spoed)procedure een tijdelijke (provisionele) bewindvoerder aangesteld? Dan vervalt deze benoeming zodra de rechter een uitspraak heeft gedaan.

Niet eens met de uitspraak

Bent u het niet eens met de uitspraak van de rechter? En bent u de verzoeker, betrokkene of belanghebbende? Dan kunt u in hoger beroep gaan.

In hoger beroep legt u de zaak voor een nieuwe behandeling voor aan het gerechtshof. Dit moet u binnen 3 maanden na de uitspraak doen. Een advocaat moet het hoger beroep starten.