Dat adviseert staatsraad advocaat-generaal Keus in zijn conclusie die hij vandaag (27 januari 2016) heeft uitgebracht. De voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State had hem gevraagd een conclusie te nemen in zes zaken waarin de Belastingdienst/Toeslagen meer dan vijf jaar nadat de voorschotten kinderopvangtoeslag waren verstrekt, de voorschotten in het nadeel van de aanvragers had herzien of de kinderopvangtoeslag definitief lager had vastgesteld.

De Afdeling bestuursrechtspraak vindt uit een oogpunt van rechtszekerheid dat een aanvrager binnen een bepaalde termijn duidelijkheid moet krijgen over zijn definitieve aanspraak op een toeslag. Daarom heeft de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak de staatsraad advocaat-generaal gevraagd of, net als in het belastingrecht, een uiterste, bindende termijn geldt waarbinnen de Belastingdienst/Toeslagen nog bevoegd is voorschotten te herzien of kinderopvangtoeslagen definitief vast te stellen. Hem is ook gevraagd om aandacht te besteden aan de verjaringstermijnen en andere vergelijkbare bindende termijnen binnen het algemeen bestuursrecht en het civiele recht.

5 jaar

De definitieve vaststelling van een toeslag kan op grond van de Awir worden herzien binnen een termijn van vijf jaren na het jaar waarop de toeslag betrekking heeft. Deze termijn zou volgens de staatsraad advocaat-generaal ook moeten gelden als de toeslag nog niet definitief is vastgesteld. Dit betekent dat de termijn waarbinnen een voorschot in het nadeel van de aanvrager kan worden herzien of waarbinnen de definitieve toeslag lager kan worden vastgesteld, in ieder geval vijf jaren na het betrokken jaar eindigt, aldus staatsraad advocaat-generaal Keus. Dat is echter anders, als pas na het verstrijken van die termijn relevante fiscale gegevens beschikbaar komen of een wijziging ondergaan.

3 jaar

Een andere mogelijkheid is volgens de staatsraad advocaat-generaal om aan te sluiten bij de uiterste 'redelijke termijn' waarbinnen de toeslag definitief moet worden vastgesteld. Die uiterste 'redelijke termijn' zou dan beperkt moeten worden tot drie jaren. Die termijn is gelijk aan de termijn waarbinnen een belastingaanslag definitief moet worden vastgesteld op grond van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr). Een probleem hierbij is volgens hem wel, dat de uiterste 'redelijke termijn' niet wezenlijk van de andere beslistermijnen van de Awir verschilt en dat aan een overschrijding van die termijn dan ook moeilijk zwaardere rechtsgevolgen kunnen worden verbonden. Ook zouden bij aansluiting bij die termijn meer uitzonderingen moeten worden gemaakt op het verbod om voorschotten in het nadeel van de aanvrager te herzien of om de definitieve toeslag lager vast te stellen. Het stelsel van belastingheffing zal bovendien over enige tijd worden gewijzigd, waarbij de termijn van drie jaren voor het vaststellen van een belastingaanslag sterk zal worden bekort.

Rechtszekerheid

Staatsraad advocaat-generaal Keus concludeert dat een termijn van drie jaren voor de herziening van een voorschot niet alleen op grond van het rechtszekerheidsbeginsel kan worden gehanteerd. Als de wetgever had willen aansluiten bij die termijn in de belastingwetgeving, dan zou hij deze korte(re) termijn wel in de Awir hebben vastgelegd.  

De conclusie van de staatsraad advocaat-generaal wordt toegezonden aan de partijen die bij deze juridische procedure zijn betrokken. Zij hebben de mogelijkheid om hierop binnen twee weken te reageren. Hierna zal de Afdeling bestuursrechtspraak binnen enkele maanden uitspraak doen in deze zaken. De conclusie van de staatsraad advocaat-generaal geeft voorlichting aan de Afdeling bestuursrechtspraak, maar bindt haar niet.