De Rechtspraak besloot in april de nadruk te leggen op digitale toegankelijkheid voor externen in plaats van het automatiseren van volledige juridische procedures. Deze aanpak is uitgewerkt in een basisplan voor de verbetering van de digitale toegankelijkheid. Het plan beschrijft de digitale oplossing waarmee deze toegankelijkheid wordt gerealiseerd en gaat in op de vervolgstappen die de Rechtspraak wil gaan zetten om deze oplossing te realiseren.

Het basisplan gaat alleen over bestuursrecht en civiel recht. De rechtsgebieden strafrecht en toezicht, waar al digitaal wordt gewerkt, gaan verder op de ingeslagen weg. In bewindzaken en faillissementszaken blijven professionele bewindvoerders respectievelijk curatoren  digitaal communiceren met de rechtbank. Bij zaken waarin de rechter een toezichthoudende rol heeft, wordt nu in bijna 40 procent van de professionele bewindszaken en in 82 procent van de lopende faillissementszaken digitaal gecommuniceerd. Bij strafrecht wordt inmiddels 80 procent van de zaken digitaal behandeld, bij toezicht wordt al in meer dan 55.000 bewindszaken digitaal gewerkt.

In asiel- en bewaringszaken is digitaal procederen wettelijk verplicht en deze zaken blijven de aankomende periode dus digitaal plaatsvinden in de huidige systemen In 2018 worden er nog enkele nieuwe mogelijkheden toegevoegd voor deze procedures in Mijn Werkomgeving en Mijn Rechtspraak. Daarna worden er geen nieuwe functionaliteiten  meer ontwikkeld voor het huidige systeem. Storingen in het systeem worden vanzelfsprekend zo snel mogelijk opgelost. Op een later moment zal het digitaal procederen in asiel- en bewaringszaken plaatsvinden in een systeem gebaseerd op de oplossing van het basisplan. Wanneer dit zal zijn en wat de exacte gevolgen daarvan zijn, is nu nog niet te zeggen. De verwachting is dat dit nog een behoorlijke tijd duurt en getracht zal worden dit te doen op een moment dat de eventuele gevolgen voor de gebruikers zo beperkt mogelijk blijven.

De Raad voor de rechtspraak en de presidenten willen stoppen met de pilots digitaal procederen in civiele vorderingszaken bij de rechtbanken Gelderland en Midden-Nederland. Om de pilots stop te kunnen zetten, is echter een wetswijziging nodig, omdat deze pilots plaatsvinden op basis van wetgeving die verplicht tot digitaal procederen. Totdat de wet eventueel is aangepast, lopen de pilots en daarmee het verplicht digitaal procederen bij deze 2 rechtbanken dus door.

Over het aanpassen van de wet vindt overleg plaats met het ministerie. Daarbij wordt ook betrokken dat de Raad het op basis van de in de pilots opgedane ervaringen belangrijk vindt om in het civiele recht de start van de digitalisering los te koppelen van de invoering van het nieuwe, inhoudelijke procesrecht en dat het mogelijk wordt gemaakt om eerst op vrijwillige basis (voor een van de partijen of allebei) digitaal te procederen voordat dit verplicht wordt gesteld.
In zijn brief aan de Tweede Kamer schrijft de minister van Justitie en Veiligheid dat hij ook bezig is te onderzoeken of en op welke manier de KEI-wetgeving zonder de verplichte digitalisering op korte termijn in werking zou kunnen treden. In dit onderzoek betrekt de minister ook, zo schrijft hij in zijn brief, hoe in de wens van de Raad tot vrijwillig digitaal procederen in het civiele recht kan worden voorzien en de wens van de Raad om de pilots bij de Rechtbanken Gelderland en Midden-Nederland stop te zetten.

Op dit moment is nog niet duidelijk tot welke uitkomsten dit leidt op het gebied van wetgeving.

Het basisplan biedt –zoals de naam het zegt- een basis voor de toekomst om de digitalisering te vervolgen. Het plan geeft de eerste vervolgstappen aan. Per zaakstroom zal op een later moment een plan gemaakt waarin de overgang naar digitale toegankelijkheid verder wordt uitgewerkt.