In uitspraken staat in grote lijnen waar de verdachte van wordt beschuldigd, hoe hij daartoe is gekomen, welke bewijzen zijn aangevoerd, wat betrokkenen daarover hebben verklaard en welke reactie (een straf, maatregel of vrijspraak) daarop volgt. Maar hoe is de rechter tot dat oordeel gekomen? Waarom vindt hij de ene verklaring overtuigend en de andere niet?

Naar aanleiding van dit soort vragen ging de Rechtspraak 15 jaar geleden aan de slag met het project motiveringsverbetering in strafvonnissen (promis). Die methode biedt de schrijver van een uitspraak een structuur die dwingt tot uitleg over de afweging van het bewijs. Zo krijgen lezers meer inzicht in het denkproces van de rechter.

Vanuit de gedachte dat zo’n gemotiveerd oordeel beter wordt begrepen en dus ook geaccepteerd (wat in 2015 door onderzoek (pdf, 2,5 MB) werd bevestigd), spraken strafrechters af dat minstens de helft van de vonnissen aan promis-richtlijnen moest voldoen. Dat zijn er veel meer geworden en er zit een stijgende lijn in, blijkt uit de cijfers uit het jaarverslag.

Tabel: Percentage promis-uitspraken

Naast een duidelijke motivering is ook heldere taal belangrijk bij het schrijven van een begrijpelijke uitspraak. Daarom wordt in alle rechtsgebieden het gebruik van begrijpelijk Nederlands gestimuleerd. Hoe dat is zijn werk gaat, is te zien in deze video over klare taal in de rechtszaal.