Aan het NOS-debat op 14 maart a.s. doen de veertien grootste politieke partijen mee. Om tot die selectie te komen, heeft de NOS gekeken naar het aantal zetels dat de partijen op de peildatum van 1 februari 2017 hadden in de Peilingwijzer (een gewogen gemiddelde van zes politieke peilingen) en naar het zetelaantal in de huidige Tweede Kamer. Op basis van die criteria werd FvD niet uitgenodigd.

FvD stelde voor de rechter dat dit een ontoelaatbare inperking betekent van haar vrijheid van politieke meningsuiting. FvD vond de gehanteerde peildatum te vroeg, omdat de partij op dat moment nog niet in de Peilingwijzer voorkwam. Verder maakte FvD bezwaar tegen de selectiemethode omdat deze gunstiger uitpakt voor afsplitsingen van huidige Tweede Kamerfracties dan voor geheel nieuwe partijen.

De kortgedingrechter stelt in haar uitspraak voorop dat aan de NOS een ruime mate van vrijheid toekomt bij de inrichting van haar radio- en tv-programma’s. Zij mag echter niet met haar keuzes invloed uitoefenen (of proberen uit te oefenen) op de verkiezingsuitslag door zonder goede gronden de ene partij wel, en de andere niet uit te nodigen voor een debat.

Daarvan is hier echter geen sprake, oordeelt de rechter. Van een uitsluiting of boycot van FvD door de NOS is niets gebleken. De NOS heeft goede gronden aangevoerd voor de keuze om 1 februari 2017 als peildatum te nemen. Zo verstreek bijvoorbeeld op 31 januari de termijn voor het vaststellen van de kandidatenlijst bij de Kiesraad. Dat FvD op dat moment nog niet in de Peilingwijzer voorkwam, is een gevolg van de eigen keuze van de partij om pas relatief laat met haar verkiezingscampagne te starten.

Daarnaast heeft de NOS bij haar uitnodigingsbeleid vooraf vastgestelde, objectieve criteria gebruikt. Hoewel de selectiemethode inderdaad gunstiger uitpakt voor afsplitsingen van huidige Tweede Kamerfracties dan voor geheel nieuwe partijen, sluiten de gehanteerde criteria aan bij de huidige staatsrechtelijke realiteit: Kamerleden hebben op grond van de Grondwet een vrij en individueel mandaat, wat het mogelijk maakt zich af te splitsen van hun oorspronkelijke fractie.

Bovendien heeft de NOS ingespeeld op de veranderende politieke situatie – met veel zwevende kiezers, veel politieke stromingen en meerdere afsplitsingen van Tweede Kamerfracties – door meer partijen uit te nodigen dan bij vorige verkiezingen en door dit keer – anders dan bij eerdere verkiezingen – ook de stand in de peilingen in de selectie mee te laten wegen. Tot slot is de rechter van oordeel dat de selectiemethode van de NOS een effectieve mogelijkheid voor FvD om haar politieke mening te uiten, niet in de weg staat.