LinkedIn heeft het profiel van het Kamerlid binnen een jaar twee keer geblokkeerd omdat er misinformatie in berichten over Covid-19 zou worden verspreid. De eerste keer vond plaats op 24 december 2020. Aanleiding was de inhoud van drie berichten gepost in oktober en november ‘20 die na klachten van andere gebruikers zijn aangemerkt als misinformatie en door LinkedIn zijn verwijderd. Het Kamerlid maakte bezwaar bij LinkedIn. Zes dagen later hief het sociale medium de beperkingen op zijn account op.

Op 7 juni 2021 vond de  tweede keer plaats. Dit keer werden negen berichten uit de periode september 2020 tot en met juni 2021 na klachten als misinformatie aangemerkt waarna ze werden verwijderd. Opnieuw heeft het Kamerlid bezwaar gemaakt. Hij verzocht LinkedIn de beperkingen binnen vijf dagen op te heffen. LinkedIn heeft daar niet aan voldaan.

In dit kort geding vordert het Kamerlid dat LinkedIn zijn profiel terugplaatst, inclusief de negen verwijderde berichten. Ook wil het Kamerlid dat LinkedIn een rectificatie plaatst.

Volgens het Kamerlid heeft LinkedIn een te grote inbreuk op zijn vrijheid van meningsuiting gemaakt, die voor hem als politicus van de oppositie een extra zwaarwegend belang heeft. Hij vindt deze berichten bij uitstek bij zijn publieke functie passen omdat ze betrekking hebben op gevoerd of juist wenselijk overheidsbeleid. Ook benadrukt hij dat LinkedIn de blokkering van zijn account niet heeft onderbouwd en dat hij reputatieschade heeft geleden.

LinkedIn stelt daar tegenover dat misinformatie over Covid-19 zo goed mogelijk moet worden bestreden. Daarbij  gaat het veelal om informatie die niet in strijd is met de wet, maar wel onwenselijk is omdat de informatie misleidend, schadelijk of gevaarlijk kan zijn. Bij de beoordeling of een bericht misinformatie bevat, haakt LinkedIn aan bij de richtlijnen van gezaghebbende gezondheidsautoriteiten zoals het WHO, Rode Kruis, de VN en European Public Health Association. LinkedIn benadrukt dat het is toegestaan om kritische berichten en meningen te plaatsen op het platform, maar er mogen geen medische claims worden geplaatst zonder onderbouwend wetenschappelijk bewijs. De verwijderde berichten van het Kamerlid misten die wetenschappelijke onderbouwing, vindt het sociale medium.

De voorzieningenrechter stelt voorop dat het belang om het publiek behoorlijk te informeren over het nut en de noodzaak om de pandemie te bestrijden, maakt dat platforms als LinkedIn in beginsel mogen optreden tegen verspreiding van misinformatie. Bij de beoordeling van de vraag of daarvan sprake is,  is de keuze van LinkedIn om de richtlijnen van gezaghebbende instanties als onder meer RIVM en WHO te volgen niet onredelijk, vindt de rechter. Daarbij wordt mede in aanmerking genomen dat veel van de genoemde instellingen werken op basis van de politiek neutrale(re) opdracht om de volksgezondheid te bevorderen, de pandemie te bestrijden en/of daarover adviezen uit te brengen.

De rechter constateert dat LinkedIn haar beleid op dit gebied nauwelijks heeft uitgeschreven. In de gebruikersvoorwaarden is alleen opgenomen dat een gebruiker geen content mag delen die volledig ingaat tegen richtlijnen van toonaangevende, wereldwijde gezondheidsorganisaties en overheidsinstellingen voor volksgezondheid. Die mededeling is onvoldoende informatief, vindt de rechter. Niet duidelijk is waar volgens LinkedIn de grens loopt tussen berichten die volledig in strijd daarmee zijn, en berichten met kritische kanttekeningen bij die richtlijnen. Voor het Kamerlid was het beleid ook niet kenbaar toen hij de berichten plaatste.

Voor de vraag of LinkedIn het profiel van het Kamerlid mocht beperken, weegt de voorzieningenrechter het belang van bescherming van de vrijheid van meningsuiting af tegen het belang van een veilige online omgeving, bezien vanuit bescherming van de volksgezondheid. Ook die beperking dient zorgvuldig te gebeuren. Dat is in dit geval niet gebeurd, oordeelt de rechter.

Zo heeft LinkedIn geen duidelijk uitgeschreven en kenbaar beleid. Er was geen behoorlijke inhoudelijke communicatie over de bezwaren van LinkedIn tegen de geplaatste berichten. En voor zover er gecommuniceerd is, is alleen verwezen naar de gebruikersovereenkomst, zonder inhoudelijk aan te geven waarom de verwijderde berichten werden beschouwd als desinformatie. Het sociale medium moet daarom het account binnen drie werkdagen terugplaatsen, oordeelt de rechter.

Bij de beoordeling van de vraag of de negen verwijderde berichten moeten worden teruggeplaatst, moet aannemelijk zijn dat er in die berichten sprake is van schadelijke desinformatie. De rechter geeft LinkedIn op dit punt gelijk. Zo kunnen jongeren wel degelijk ernstige gevolgen aan een coronabesmetting overhouden en is Covid-19 vele malen ernstiger dan een griepaandoening. Het Kamerlid laat de relatie tussen ernstige Covid-19 en de belasting van de zorg, en de impact van gedrag op gezondheidsrisico’s geheel buiten beeld. Ook zijn de vaccins die door de overheid ter beschikking zijn gesteld, geen experimentele geneesmiddelen. Die vaccins hebben de vastgestelde toelatingsprocedure met goed gevolg doorlopen en hebben daarmee de status van toegelaten geneesmiddelen.

De besproken uitlatingen van het Kamerlid zijn allemaal in meer of mindere mate geschikt om in te spelen op de gevoelens van degenen in de samenleving die door de coronabeperkingen worden geraakt en die op zoek zijn naar argumenten waarmee het beleid kan worden gediskwalificeerd. Als kritiek op het beleid van het kabinet zijn de uitlatingen van zeer betrekkelijke waarde, juist omdat ze de onderbouwing missen om beleidsmakers tot heroverweging te kunnen aanzetten.

Volgens de rechter is het de taak van een Kamerlid om het kabinet te controleren en waar nodig te bekritiseren. Voor die functie is vrijheid van meningsuiting van groot belang. Maar op een Kamerlid rusten ook verplichtingen. Ook voor een lid van de oppositie is het niet te veel gevraagd om de politieke strijd met open vizier te voeren. Dat betekent in een situatie van een wereldwijde pandemie dat democratisch tot stand gekomen beleidsmaatregelen wel mogen worden bekritiseerd, maar niet mogen worden ondermijnd. Het impliceert respectvolle communicatie, heldere scheiding van feitelijke en waarderingsoordelen en plaatsing van die oordelen in de juiste (wetenschappelijke) context.

De rechter oordeelt dat de negen verwijderde berichten niet hoeven terug te worden gezet. LinkedIn hoeft ook geen rectificatie te plaatsen.