Een paar maanden later al verschijnt Monique (29) voor de politierechter in Almelo, die de zaak aanhoudt. Eerst moeten de reclassering en een psycholoog maar met haar praten en rapport uitbrengen. In september 2016 staat de zaak weer op de rol in Almelo. Maar geen rapporten. De reclassering heeft de stukken deze zomer teruggestuurd omdat ze geen contact kon krijgen met Monique. En met een psycholoog heeft Monique ook niet gesproken. Politierechter Schreurs is gebelgd dat er na 2 jaar geen enkele psychologisch rapportage is. ‘Zijn er nog andere stukken? Hoever kunnen we vandaag gaan?’ vraagt ze zich af. ‘Ver genoeg’, zegt de raadsman van Monique Paul Speijdel. Ook de officier van justitie denkt dat de zaak vandaag kan worden afgehandeld.

Monique was in de zomer van 2014 aan de LSD en psychotisch, zegt ze. Ze was aan de LSD geraakt via vrienden, die het spul in een plantenspuit hadden gedaan en haar hadden gedrogeerd. ‘Ik was helemaal de weg kwijt en wist niet waar ik terechtkwam’, vertelt Monique over de rit naar het crematorium in Enschede. Volgens chauffeur René was het Moniques plan geweest om naar het crematorium te rijden. ‘Ik was vliegerig en stond niet meer op de aarde, maar ik wist wel dat ik bij het crematorium was en dat mijn oma daar was. Toen is het helemaal misgegaan. Naast de graven zag ik de overledenen staan. Ik was bang en heb de urn uit de grond gerukt’, aldus Monique. Waar de urn is gebleven weet Monique niet meer, ze ziet enkel beelden van een maïsveld. ‘René wist hem wel terug te vinden.’

Monique verbleef enkele maanden in Helmerzijde. ‘Hoe gaat het nu?’ wil de politierechter weten. ‘Beter’, antwoordt Monique. ‘Ik heb anderhalf jaar in die psychose gezeten. Ik heb al die tijd zwarte schimmen gezien en alleen maar gedacht dat ik dood zou gaan. Ik durf nu weer ‘s nachts door mijn huis te lopen en ik zie geen rare dingen meer.’ Contact met een psycholoog heeft Monique niet, wel met een contactpersoon van de financiële bescherming. ‘Ik kan de bewindvoering 24 uur appen.’ Dat is geen overbodige luxe, ‘want er komt een duistere periode aan’, doelend op de aanstaande winterperiode. De psychose kwam in de zomer van 2014 niet uit de lucht vallen, vertelt raadsman Paul Speijdel. Monique komt uit een gebroken gezin, heeft haar school niet afgemaakt en is, naar eigen zeggen, geestelijk en lichamelijk mishandeld door haar ex en vastgehouden in huis.

Monique is ten laste gelegd dat ze opzettelijk het graf van haar oma zou hebben vernield, maar officier van justitie Van Zwol meent dat opzet niet bewezen kan worden. ‘Als u vindt dat opzet wel bewezen kan worden, dan is de vraag of mevrouw de grafschennis kan worden aangerekend. Ik vind van niet.’ Volgens advocaat Speijdel komt de rechter vanmiddag strafrechtelijk ‘op niets uit’ omdat niet bewezen kan worden dat Monique opzettelijk heeft gehandeld. Monique was volgens haar raadsman volledig ontoerekeningsvatbaar. Van opzettelijke vernieling van het graf was geen sprake. ‘Dat mijn cliënte acuut werd opgenomen zegt genoeg’, vindt raadsman Speijdel. ‘Ze wilde niets vernielen of meenemen; ze wilde enkel haar oma uit de urn bevrijden. Ze is neergezet als een grafschenner. Dat knaagt aan mijn cliënte en het hakt er psychisch in, terwijl ze nu gewoon rust nodig heeft.’ Moniques oom wil de kosten van het herstel van de urn en het graf vergoed hebben, maar dat kan niet volgens de raadsman. ‘Omdat het graf van de gemeente is, is de urn ook eigendom van de gemeente geworden en kan Monique met betrekking tot de urn niet aansprakelijk worden gesteld voor de schade.’

Gewoonlijk doet de politierechter onmiddellijk uitspraak, maar politierechter Schreurs wil de feiten in deze bijzondere zaak even kort op een rijtje zetten. 20 minuten later staan ze op een rijtje. De rechter: ‘Volgens jurisprudentie van de Hoge Raad is er geen sprake van opzet als ieder inzicht in de draagwijdte van de gedragingen en de gevolgen heeft ontbroken. Ik kan niet concluderen dat het Monique aan ieder inzicht heeft ontbroken. Het doel was om oma te bevrijden en dat kon alleen door de urn op te graven. Er is wel iets van inzicht geweest. Ik vind de grafschennis wettig en overtuigend bewezen, maar mevrouw is geen strafbare dader. Zij was ten gevolge van een psychose ontoerekeningsvatbaar. Haar kan niet worden toegerekend wat er op de begraafplaats is gebeurd.’ De politierechter ontslaat Monique daarom van alle rechtsvervolging. Ook wijst politierechter Schreurs een deel van de vordering van de zoon van de overledene voor de beschadigde urn en het beschadigde graf toe, namelijk 1.615,95 euro. ‘Anders dan uw advocaat, zie ik niet hoe een urn die in de grond staat eigendom zou moeten zijn van de gemeente’.

* Om reden van privacy gefingeerde voornaam.

Lees hier meer 'Op de Rol'-verhalen.