Het Openbaar Ministerie (OM) laat de rechter vooraf weten hoeveel tijd nodig is voor de behandeling van de zaak. De rechter beoordeelt deze inschatting en beslist vervolgens hoeveel tijd voor een strafzaak wordt uitgetrokken en hoeveel zittingsdagen worden ingepland.

Het OM en de verdachte (met behulp van de advocaat) kunnen onderzoekswensen indienen bij de rechter-commissaris (de rechter die het vooronderzoek leidt). Denk aan het horen van een getuige of deskundige. Deze wensen kunnen ervoor zorgen dat er meer zittingstijd nodig is om de zaak te behandelen.

Als een verdachte weigert om mee te werken aan onderzoek, zorgt dat ook voor vertraging. De rechter zal dan andere mogelijkheden zoeken om zich voldoende te informeren.

De doorlooptijd van een strafzaak hangt af van meerdere factoren:

• de soort zaak: gaat het om een simpele winkeldiefstal of een meervoudige moord?
• de omvang van de zaak, bijvoorbeeld: hoeveel verdachten en getuigen zijn er?
• complexiteit: waar moet de rechter allemaal rekening mee houden?
• onverwachte ontwikkelingen: soms wordt tijdens de behandeling van een strafzaak duidelijk dat er extra tijd nodig is, bijvoorbeeld als er nieuw bewijs opduikt of extra getuigen moeten worden gehoord.