Laden...

Direct naar inhoud Direct naar zoekformulier

Getuige in een rechtszaak

Dit is een afdruk van een pagina op Rechtspraak.nl. Kijk voor de meest actuele informatie op Rechtspraak.nl (http://www.rechtspraak.nl). Deze pagina is geprint op 01-01-1970.

Skip Navigation LinksNaar de rechter > U heeft een rol in een rechtszaak > Getuige in een rechtszaak

Getuige in een rechtszaak

Als getuige legt u een getuigenverklaring af over wat u heeft gezien of gehoord. De rechter kan u oproepen om te getuigen in een rechtszaak. Ook andere betrokken partijen bij de rechtszaak kunnen u oproepen als getuige. 

In de oproep staat waar en op welk tijdstip u moet voorkomen bij de rechter. Dit kan voorafgaand of tijdens de inhoudelijke behandeling op een zitting zijn.

Een oproep om te getuigen, wat nu? 

U krijgt de oproep om een getuigenverklaring af te leggen per aangetekende brief of via een dagvaarding van de deurwaarder. 

>Alles uitklappen

  • U krijgt de oproep om een getuigenverklaring af te leggen per aangetekende brief of via een dagvaarding van de deurwaarder.
    Wie u oproept, verschilt per soort zaak.

    Strafzaak (zoals een diefstal of mishandeling) 

    • de politie - leest u dan verder op politie.nl. 
    • de rechter-commissaris (eventueel op verzoek van de officier van justitie of de verdachte), als het vooronderzoek nog loopt 
    • de officier van justitie (eventueel op verzoek van de verdachte), als de strafzaak in behandeling is bij de strafrechter

    Wordt u als getuige opgeroepen op verzoek van de verdachte? U bent dan een getuige à décharge. Een getuige à décharge heeft in de regel een ontlastende verklaring voor de verdachte. Uitleg over het verschil tussen een belastende en ontlastende verklaring (om.nl)

    Bestuurszaak (procedure tegen een overheidsorganisatie) 

    • de rechter 
    • de partijen in de bestuurszaak (eiser, verweerder of derde-belanghebbende) 

    Civiele zaak (procedure tegen een particulier of organisatie) 

    • de rechter 
    • de eiser 
    • de gedaagde

  • In de oproep staat: 

    • waar en wanneer u als getuige moet verschijnen (uw werkgever moet u hiervoor de gelegenheid geven). Kunt u niet komen vanwege bijvoorbeeld ziekte? Dan moet u dit vooraf met de rechtbank afstemmen. 
    • over welke feiten de rechter u vragen zal stellen die u moet beantwoorden 
    • welke gevolgen het heeft als u niet komt opdagen (de politie kan u halen en u moet dan in de cel afwachten tot u weer moet getuigen).

 

 

 

Hoe en wanneer getuigt u? 

In de oproep leest u op welk moment in de procedure u moet getuigen.

>Alles uitklappen

  • Bij strafzaken 

    1. De rechter-commissaris kan u oproepen voor een getuigenverklaring in het vooronderzoek. Meestal is de advocaat van de verdachte aanwezig. Hij mag u vragen stellen. De verdachte zelf is er in principe niet bij. Als de verdachte wel bij het verhoor aanwezig is, dan wordt dat van tevoren met u besproken.
    2. De griffier maakt een schriftelijk verslag (samenvatting) van het verhoor en leest dit aan u voor. 
    3. De rechter-commissaris vraagt aan u of u het met de inhoud eens bent. Zo ja, dan vraagt hij u de verklaring te ondertekenen. 
    4. Als u bij de rechter-commissaris een verklaring heeft afgelegd, hoeft u in de meeste gevallen niet op de rechtszitting te komen. Soms vindt de officier van justitie, de rechter of de advocaat van de verdachte het belangrijk dat u ook op de zitting zelf nog uw verhaal doet. U krijgt dan een oproep om op de zitting te verschijnen. 

    Bij bestuurszaken en civiele zaken 

    Bij bestuurszaken en civiele zaken hoort de rechter getuigen meestal tijdens de mondelinge behandeling tijdens een zitting. Het kan voorkomen dat u voorafgaand aan de zitting een getuigenverklaring aflegt.

  • Legt u een getuigenverklaring af tijdens de zitting? Lees hieronder wat u kunt verwachten. 

    Naar de rechtszaal

    Zodra het uw beurt is om te getuigen, haalt de bode u op uit de wachtruimte of de hal. Hij neemt u mee naar de rechtszaal. 

    Zijn er vóór u getuigen aan de beurt? U kunt dan in een wachtruimte of in de hal wachten tot de bode u ophaalt. De rechter hoort elke getuige apart in de rechtszaal. 

    Identiteit vaststellen 

    De rechter vraagt naar uw naam, geboortedatum, beroep en woonplaats. Ook vertelt u wat uw relatie met de partijen in de rechtszaak is. 

    Eed of belofte afleggen 

    Strafzaak en civiele zaak 

    Bent u 16 jaar of ouder, dan vraagt de rechter u om de eed of belofte af te leggen. Hiermee belooft u de waarheid te vertellen. 

    • Als u gelovig bent, kunt ervoor kiezen de eed af te leggen. U zegt dan: Zo waarlijk helpe mij God / Allah almachtig. 
    • Bent u niet gelovig, dan legt u de belofte af. U zegt dan: Dat beloof ik. 
    Spreekt u met opzet niet de waarheid, dan maakt u zich schuldig aan meineed. Dit is strafbaar. 
    Bestuurszaak 
    Alleen in uitzonderlijke gevallen beslist de rechter dat u een eed of belofte moet afleggen. 

    Verhoor

    De rechter start het verhoor met vragen over wat u als getuige heeft gezien of gehoord. U blijft bij de feiten, uw mening doet er niet toe. Als u iets niet meer precies weet, dan zegt u dat. Na de rechter kunnen de andere aanwezige partijen u vragen stellen. 

    Toelichting als getuigenverklaring al is afgelegd

    Heeft u voorafgaand aan de zitting al een getuigenverklaring afgelegd? Bijvoorbeeld bij de rechter-commissaris of politie in een strafzaak? Dan kunnen de rechter en andere partijen u vragen een toelichting te geven op bepaalde punten.

    Getuigenverklaring ondertekenen 

    Een griffier zet uw getuigenverklaring op papier. De griffier leest de verklaring aan u voor. Daarna ondertekent u de verklaring. Bent u het met (delen van) de verklaring niet eens? Dan kunt u de rechter verzoeken het proces-verbaal aan te passen. 

    Bij een strafzitting, maakt de griffier aantekeningen van wordt gezegd, maar hoeft u geen getuigenverklaring te ondertekenen. 

    Na uw verhoor 

    Na het afleggen van uw verklaring mag u de rechtszaal verlaten. Is het een openbare zitting? Dan mag u ook tussen het publiek plaatsnemen.

  • Het is mogelijk dat u de oproep na de zitting ontvangt. Dit is het geval als tijdens de zitting de noodzaak om getuigen te horen duidelijk werd. Dan stelt de rechter de behandeling van de strafzaak uit tot een later tijdstip (aanhouden). U krijgt een oproep om vóór de nieuwe zitting een getuigenverklaring af te leggen bij de rechter-commissaris.

  • Strafzaken

    • U was al eerder getuige in de zaak

      Als het gerechtshof u wil horen, wordt u opnieuw als getuige opgeroepen. Dit gebeurt niet vaak. U hebt immers al eerder een verklaring afgelegd over wat u hebt gezien of gehoord. Het is mogelijk dat u niet eerder door de rechter-commissaris of rechter bent gehoord. Maar dat het gerechtshof u wel als getuige wil horen. De tijd tussen de door u bij de politie afgelegde verklaring en de behandeling bij het gerechtshof is dan vrij lang. Als u zich niet meer precies herinnert wat u destijds heeft verklaard, kunt u dit tegen de raadsheren zeggen. 

    • Voor het eerst opgeroepen

      Het kan zijn dat u pas tijdens het hoger beroep een oproep krijgt als getuige. Nieuwe getuigen zullen meestal wel worden gehoord.

    Civiele zaken

    Het gerechtshof kan u oproepen als getuige. U bent verplicht te komen.

    Bestuurszaak

    Het gerechtshof, bijzonder college of de Raad van State kan u oproepen als getuige. U bent verplicht te komen.

 

Wat zijn uw plichten als getuige?

>Alles uitklappen

  • U bent in alle gevallen verplicht te getuigen. Uitzondering hierop is als de oproep komt van de politie of een partij in een bestuurszaak. Alleen in deze gevallen bent u niet verplicht te getuigen. Heeft u als slachtoffer van een misdrijf een oproep ontvangen? En bent u bang dat uw gezondheid ernstig in gevaar komt? Dan kunt u de officier van justitie of de rechter vragen om niet te hoeven komen. De rechter beslist of u wel of niet moet voorkomen om te getuigen.

    Kunt u bij een strafzaak om persoonlijke redenen niet naar de zitting komen? Dan moet u een brief schrijven aan de officier van justitie (om.nl)

    Als u slachtoffer bent, kunt u ook als getuige worden opgeroepen. Bent u bang dat uw gezondheid ernstig in gevaar komt? Dan kunt u dat de officier van justitie en de rechter laten weten. De rechter beslist of u wel of niet moet voorkomen om te getuigen.

  • U moet de vragen die u worden gesteld naar waarheid beantwoorden. Getuigen jonger dan 16 jaar hoeven geen eed of belofte af te leggen. Zij worden wel aangemoedigd om de waarheid te vertellen.

  • Wilt u bepaalde vragen niet beantwoorden? Dan mag u dit zeggen. Bijvoorbeeld omdat u: 

    • echtgenoot/echtgenote of familie van een betrokken partij in de rechtszaak bent en/of 
    • door het afleggen van de verklaring strafbare feiten moet bekennen waarvoor u of een familielid kan worden vervolgd en/of 
    • een beroepsgeheim heeft omdat u bijvoorbeeld arts of belastinginspecteur bent 
    Beslist de rechter dat u de vraag toch moet beantwoorden en weigert u dit? Dan loopt u het risico te worden opgesloten in een huis van bewaring. Dit heet het gijzelen van getuigen. De rechter bepaalt daarna wanneer u opnieuw gehoord wordt.

Wat zijn uw rechten als getuige?
>Alles uitklappen

  • Is de zitting openbaar? U kunt van tevoren verzoeken of de zitting achter gesloten deuren kan plaatsvinden. 

    • Bij strafzaken dient u het verzoek in bij de officier van justitie. De rechter kan uw verzoek weigeren. 
    • Bij bestuurszaken dient u het verzoek in bij de rechter. De rechter kan uw verzoek weigeren. 
    • Bij civiele zaken dient u het verzoek in bij degene die u heeft opgeroepen. De rechter bepaalt of hij uw verzoek goedkeurt. 

  • Bent u getuige in een strafzaak? En wilt u niet dat de verdachte tijdens uw verhoor in de zittingszaal aanwezig is? Dan dient u een verzoek in bij de officier van justitie of de rechter. De rechter kan uw verzoek weigeren. Goed om te weten: een rechter is verplicht om de verdachte op de hoogte te brengen van wat u als getuige heeft gezegd.

  • Als u ver weg woont van de locatie in de oproep, kunt u vragen of u uw getuigenverklaring mag afleggen bij een rechtbank bij u in de buurt. U kunt hierom vragen aan de afzender van uw oproep om te getuigen. De rechter bepaalt of hij uw verzoek goedkeurt.

  • U kunt hierom vragen bij de rechter of officier van justitie. Het is belangrijk dat u dit doet, want zonder tolk kan uw verhoor niet doorgaan en moet u een andere keer terugkomen.

  • Bent u als getuige kwetsbaar omdat u minderjarig, slachtoffer van de gebeurtenis of bedreigd bent? Dan wordt u waarschijnlijk op een aangepaste wijze verhoord en niet tijdens de zitting in de rechtszaal.

    • Is de zitting achter gesloten deuren? Bijvoorbeeld bij een jeugd- of familiezaak? Dan kan de minderjarige getuige in sommige gevallen toestemming krijgen om een van de ouders mee te nemen. 
    • Soms vindt het verhoor van de getuige het verhoor van de minderjarige getuige in een aparte ruimte plaats, een soort vergaderkamertje. De minderjarige hoeft dan niet in de zittingszaal te getuigen.

  • U wordt als getuige ernstig bedreigd als er gevaar is voor: 

    • uw leven, gezondheid of veiligheid 
    • de ontwrichting van uw gezinsleven, sociale leven of werkomgeving 

    Wanneer u in zo’n situatie anoniem wilt getuigen, dan hoeft u niet naar de openbare zitting te komen. Dit kan alleen: 

    • als de verdachte u niet kent 
    • als de verdachte wordt vervolgd voor ernstige strafbare feiten 

    Wanneer u een anonieme verklaring aflegt, blijft uw identiteit geheim voor de verdachte en zijn advocaat. De rechter-commissaris zorgt dat uit de verklaring niet is op te maken wie de getuige is.

    Hoe vraagt u een anonieme verklaring aan?

    U kunt zelf aan de rechter-commissaris vragen om anoniem te getuigen. Een advocaat kan u daarbij helpen. Uw advocaat mag ook aanwezig zijn bij het verhoor.


  • U kunt een vergoeding krijgen voor de tijd die u kwijt bent, reiskosten en eventuele extra noodzakelijke kosten. Het hangt van de soort rechtszaak af hoe u de kosten vergoed krijgt. 

    Getuige in een strafzaak

    U kunt uw kosten declareren via het Declaratieformulier getuigen/deskundigen (pdf, 699 KB). Neem voor meer informatie contact op met de rechtbank waar u als getuige bent geweest. 

    Is het verzoek om te getuigen afkomstig van de verdachte of zijn advocaat? En gebeurde dit zonder medewerking/ dagvaarding van de officier van justitie? Dan zijn de kosten voor rekening van de verdachte. De advocaat van de verdachte kan u daarover meer vertellen.

    Getuige in een bestuurszaak of civiele zaak

    Degene die u heeft opgeroepen betaalt de vergoeding.

  • Neem voor meer informatie contact op met de rechtbank waar u gaat getuigen.


Zie ook:


Heeft u een vraag?

Voor meer informatie of hulp, bezoek de contactpagina. Daar vindt u antwoorden op veelgestelde vragen en informatie over hoe u ons kunt bereiken.