In het notariaat is de volgende vraag veelbesproken. Hoe moet een notaris handelen die opdracht krijgt een akte te passeren voor de levering van een registergoed of de vestiging van een beperkt recht en die door zijn dienst te verlenen mogelijk meewerkt aan wanprestatie van één van de partijen bij de akte jegens een derde of aan een onrechtmatige daad van de andere partij bij de akte jegens die derde? De tuchtrechter oordeelde tot nu toe dat de notaris, die ermee bekend is dat zijn dienstverlening wanprestatie of een onrechtmatige daad tot gevolg heeft, zijn dienst in beginsel moet weigeren. Voor een uitzondering kan plaats zijn indien de dienstweigering een rechtmatig belang van een van de partijen bij de dienstverlening schaadt.

De derde kan de notaris in zo’n geval aansprakelijk stellen en van deze vergoeding verlangen van de door hem geleden schade. In dat geval is het aan de civiele rechter om daarover te oordelen. De civiele rechter hanteert daarbij een andere maatstaf dan de tuchtrechter. Die civielrechtelijke maatstaf is door de Hoge Raad geformuleerd in het zogeheten Novitaris-arrest (HR 3 april 2015, ECLI:NL:HR:2015:831) en is herhaald in HR 10 november 2017, ECLI:NL:HR:2017:2850. Deze maatstaf is minder streng dan de maatstaf van de tuchtrechter en staat de notaris in meer gevallen toe zijn dienst te verlenen zonder daarbij onrechtmatig te handelen jegens een derde.

De notariskamer heeft vandaag beslist dat de tuchtrechter in dit soort gevallen dezelfde maatstaf moet gebruiken als de civiele rechter en neemt de soepeler maatstaf van de Hoge Raad uit het Novitaris-arrest over voor het tuchtrecht. De notariskamer onderkent dat er verschillen zijn tussen tuchtrecht en civiel recht, maar vindt het in gevallen als deze onwenselijk dat de tuchtrechtelijke maatstaf en de civielrechtelijke maatstaf uiteenlopen. Dat zou immers ertoe kunnen leiden dat de notaris tuchtrechtelijk zijn dienst moet weigeren, terwijl hij civielrechtelijk door deze dienstweigering aansprakelijk is voor de schade die daardoor ontstaat. Dat bemoeilijkt op onaanvaardbare wijze een efficiënt en effectief optreden van de notaris en kan een belemmering vormen voor een ordelijk rechtsverkeer in het geval dat de notaris gevraagd wordt een dienst te verlenen die wanprestatie of een onrechtmatige daad jegens een derde tot gevolg kan hebben.

Tegen een beslissing van de notariskamer van het hof kan geen cassatie bij de Hoge Raad worden ingesteld.