De wet die het uitspreken van een mondeling vonnis mogelijk maakt is sinds september 2017 in werking getreden. Ward: ‘Direct mondeling uitspraak doen is best spannend. Anders dan je normaal gesproken je uitspraak schrijft vanachter je bureau, kijk je de mensen recht in de ogen, je ziet hun reactie. Dat kan soms best heftig zijn. Als mensen een schriftelijke uitspraak krijgen, dan ben je er niet bij. Ze lezen de brief thuis of ze horen het van hun advocaat.

Wat ik om mij heen zie is dat het vooral de meer ervaren rechters zijn die mondeling uitspraak doen. Met een goede voorbereiding en de vakkundige ondersteuning van de griffier kan mondeling uitspraak doen een enorme versnelling brengen. Soms een tijdswinst van enkele weken tot enkele maanden. Maar los daarvan, waarom zou ik de rechtzoekende nog langer in onzekerheid houden en zonder uitspraak naar huis laten gaan als ik gedurende de zitting de uitspraak al weet?'

Een belangrijke rol is weggelegd voor de griffier. Die moet het dossier vooraf nog beter bestuderen en tijdens de zitting snel kunnen schakelen met de rechter. 'Na de behandeling van de zaak schors ik voor een korte tijd en dan trek ik mij met de griffier terug. Dan werken heel praktisch de afwegingen af. De kernoverwegingen worden opgeschreven en geprint en dan gaan we terug naar de zittingszaal. Ik geef in de mondelinge uitspraak aan wat de overwegingen zijn, wie (on)gelijk heeft en waarom. Vaak zeg ik dat de proceskosten nog berekend worden en dat de partijen dit later te horen krijgen.'

‘Ik denk niet dat mondeling uitspraak doen ten koste gaat van de kwaliteit van de uitspraak. Je moet als rechter wat minder ijdel zijn als het gaat om de tekst in het eindvonnis. Daar staat letterlijk omschreven wat ik op het moment van uitspreken heb gezegd. Dat is natuurlijk veel meer spreektaal dan pareltjes van juridische zinnen.

Er is (gek genoeg?) nog geen enkele zaak waarin ik mondeling uitspraak heb gedaan, bij het gerechtshof (hoger beroep) terecht gekomen. Dus ik kan niet zeggen hoe mijn collega's bij het hof de in proces-verbaal opgeschreven mondelinge uitspraken ervaren. Het geeft in ieder geval wel ontzettend veel voldoening om de rechtzoekende die al lang heeft geprocedeerd, direct antwoord en hiermee duidelijkheid te kunnen geven. Daar doe ik het echt voor!'