De Rechtspraak heeft de persrichtlijn geactualiseerd. Door de ruimere regels kunnen journalisten een vollediger beeld geven van rechtszaken. Journalisten die zich vooraf melden, kunnen voortaan beeld- en geluidsopnames maken, tenzij de rechter anders beslist. Met wat voor apparaat dat gebeurt – tv-camera, mobiel of laptop of iets anders – maakt in beginsel niet uit. Journalisten kunnen ook verzoeken indienen een rechtszaak live uit te zenden.

“Rechters willen dat mensen een goed beeld kunnen krijgen wat zich in een rechtszaal afspeelt,” licht Dirk Vergunst, voorzitter van de landelijke vergadering van persrechters, toe. “Daarnaast is de manier waarop journalisten verslag doen snel aan het veranderen. Daarom hebben we als rechters nieuwe regels opgesteld die hierop inspelen.” Zo is in de richtlijn nu opgenomen dat journalisten vanuit de rechtszaal  in principe berichten op sociale media zoals twitter mogen plaatsen.

De stem van de verdachten mag straks ook bij strafzaken worden opgenomen. Journalisten dienen fragmenten waarin namen voorkomen wel aan te passen. Dat kan bijvoorbeeld door de namen te wissen of te vervangen door een geluidssignaal. Als de verdachte bezwaar maakt tegen het opnemen van zijn of haar stem, kan de rechter dit verbieden of  beslissen dat de stem van de verdachte bij uitzending moet worden vervormd.

“Met de bestaande regels blijft de interactie tussen de rechter en de verdachte voor het publiek buiten de rechtszaal verborgen,” legt Vergunst uit. “Als de stem van de verdachte mag worden opgenomen, kan dat wel voor het voetlicht komen. Openbaarheid van rechtspraak is er niet alleen om het publiek op de hoogte te houden van wat er speelt in de rechtbanken. Het maakt ook controle van buitenaf van het werk van de rechter mogelijk. De rechter in actie komt met de nieuwe regels nu ook echt zelf  in beeld.”

Ook in de nieuwe persrichtlijn blijft een goed en eerlijk verloop van het proces altijd voorop staan. De rechter blijft de baas in de rechtszaal. “Als de rechter het in het belang van het proces vindt dat de stem van de verdachte niet wordt opgenomen, bijvoorbeeld omdat een verdachte dichtklapt, dan gebeurt dat ook niet”, zegt Vergunst.

De nieuwe persrichtlijn wordt op 1 maart 2013 van kracht. Komende maanden zullen de rechters en de communicatie-afdelingen van de gerechten de aanpassingen praktisch uitwerken.