Alle juridische faculteiten in Nederland, het Openbaar Ministerie, de Rechtspraak en de Nederlandse Orde van Advocaten ondertekenden recent het Convenant inzake civiel effect. Met 'civiel effect' wordt bedoeld dat de opleiding zodanig is samengesteld dat voldaan wordt  aan de vereisten voor toegang tot rechterlijke macht en advocatuur, de zogenoemde togaberoepen.
De wettelijke eisen aan het 'keurmerk' civiel effect schrijven voor dat er een bepaald niveau is behaald op het gebied van het civiele recht, bestuursrecht én strafrecht, de drie hoofdonderdelen van het recht. De meeste rechtenstudenten willen een 'verklaring van civiel effect' op het diploma hebben, omdat ze dan alle wegen open houden.

Namens de Raad voor de rechtspraak was Margreet Ahsmann betrokken bij de totstandkoming van het convenant. Zij is behalve rechter in de rechtbank Den Haag ook bijzonder hoogleraar Rechtspleging aan de Universiteit van Leiden. 'Het probleem met het civiel effect was dat universiteiten aan de wettelijke vereisten  verschillend  invulling gaven', zegt Ahsmann, 'ook al omdat niet scherp omschreven was wat het civiel effect nou precies inhield.' Hierbij speelt mee dat universitaire rechtenopleidingen in de jacht op de student in de loop der jaren steeds minder eenvormig zijn geworden en studenten veel keuzevrijheid in de studie hebben. In het nu getekende convenant is daarom helder omschreven welke vakken een student op welk niveau in elk geval moet hebben gevolgd wil hij het keurmerk krijgen. Faculteiten hebben nu afgesproken zich daaraan te zullen houden.

Openbaar Ministerie, advocatuur en Rechtspraak ondervonden hinder van het feit dat de aantekening civiel effect bij de ene afgestudeerde jurist iets anders inhield dan bij de andere. Voordat je rechter, officier van justitie of advocaat kunt worden, moet er na de studie rechten nog een vervolgopleiding worden gedaan. Ahsmann: 'Bij deze vervolgopleidingen wordt voortgebouwd op de universitaire studie. Als dan blijkt dat de studenten lang niet allemaal de benodigde kennis hebben, is dat een probleem. Het kost bovendien veel geld.'
De belangrijkste reden voor een goede invulling van het civiel effect is natuurlijk de kwaliteit van de togajurist, zegt Ahsmann. 'Willem Bekkers, voormalig deken en advocaat, zei ooit: "De kwaliteit van de togaberoepen is een van de pijlers van de democratische rechtsstaat". Zo is het. Met dit convenant dragen we daaraan bij.'