Binne is een boerenzoon uit Súdwest-Fryslân. Rustig, vriendelijk en in korte broek. Binne is Binne. En Binne geeft de rechter groot gelijk. Het was slecht gesteld met de behuizing en de verzorging van de koeien, kalveren en kippen, maar straks is alles op orde. 'De controleurs van de NVWA kwamen vrijdag langs en ze waren positief', zegt Binne tegen politierechter Klaas Bunk.

De controleurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit waren allesbehalve positief toen ze in de zomer van 2023 op bezoek kwamen bij het boerenbedrijf dat Binne met zijn broer en vader en moeder runt. Ze kwamen thuis met een hele waslijst aan dierenleed. De koeien waren vervuild en sommigen verwond en niet bekapt (de hoeven moeten worden 'geknipt' omdat ze anders te veel uitgroeien). Ze lagen ook in te kleine en vervuilde hokken. In de ligboxenstal waren scherpe randen en uitstekende stalen pijpen. Twee koeien moesten na hun bezoek zelfs uit hun lijden worden verlost. De roosters waren vervuild en aangekoekt en er lag veel te weinig bodembedekking, waardoor de vloer een drek van urine en diarree was. Er was te weinig, en ook nog eens smerig, water voor de kalveren en koeien, net als voor de kippen. Een ware Augiasstal, dus.

Het werk groeide de familie twee jaar geleden boven het hoofd, zegt Binne tegen de Friese politierechter. 'We doen nu beter ons best en we hebben hulp ingeschakeld. Wij kunnen ons daardoor beter richten op de dieren. De loonwerker komt ook vaker. Dan hoef ik wat minder naar het land.' Dat hoort de rechter graag, 'maar dat had u twee jaar geleden toch óók kunnen bedenken? Want die beestenboel ging ten koste van de dieren. Koeien kunnen geen aangifte doen. Ze zijn toch uw kapitaal? U hebt er toch óók belang bij dat ze goed worden verzorgd? Welke garantie is er nu voor uw dieren dat het goedkomt?' 'Als nu een kalf ziek is, dan bellen we meteen de veearts', reageert Binne. De rechter: 'En dat was toen niet zo?' Binne: 'Mijn moeder doet de kalfjes, en zij was niet van de nieuwe geneesmiddelen. Gelukkig heb ik meer de leiding kunnen nemen.' De rechter: 'U wilt het bedrijf moderniseren en dat is moeilijk als je familie het lang anders deed, dat begrijp ik. Uw moeder hield de medische hulp tegen? Of vindt u het moeilijk om dat te zeggen.' Binne: 'Het blijft je moeder.' 

De familie runt geen kleine boerderij; ze hebben 272 koeien en kalveren en 450 schapen. 'Je kunt ook té groot worden', oppert rechter Bunk. 'Maar we kunnen het gelukkig wel aan. Het past', zegt Binne. 'Iemand helpt met het melken en we hebben een boerenhulp. In mei komt een mestrobot, daar hebben we subsidie voor gekregen.' Over dat melken gesproken: het melkbedrijf wilde de melk van de familie niet meer. Binne: 'Ze halen de melk weer op.' De rechter: 'Zegt u eigenlijk tegen mij dat het de goede kant opgaat?' Binne: 'We zijn er nog niet, maar het komt goed.' Rechter Bunk: 'En is dat een kwestie van weken, maanden, jaren?' 'Volgende week', weet Binne. En Binne heeft nog meer goed nieuws: hij heeft sinds een maand een relatie. 'Ze springt vrolijk bij, en dat doet me goed.' 

Een veehouder moet het welzijn van zijn dieren respecteren. 'Want als hij het niet doet, dan doet niemand het. Een koe en een schaap zijn volkomen afhankelijk van de zorg die een houder ze biedt', zegt de Friese officier van justitie. 'Er kan van alles spelen op een boerenbedrijf, maar dat mag nooit ten koste gaan van de dieren.' Dat gebeurde op het boerenbedrijf van Binne en zijn familie wel, vindt de officier. 'Het was goed mis. Het sterftepercentage op het bedrijf was ten tijde van de inspectie 23 procent. Dat is heel hoog.'  Het is niet zo dat Binne er de kantjes vanaf liep en niets om de dieren gaf. 'Maar veel gebeurde met de hand en er was weinig geautomatiseerd. Dat was in combinatie met de grootte van de veestapel funest.' Na een nieuwe controle concludeerde de NVWA dat het beter ging op de boerderij, maar 'het was nog steeds niet goed', aldus de officier van justitie. 'Er lagen nog steeds tien runderen bevuild in hun hokken. Het moet een keer klaar zijn.'

Binne heeft geld nodig om het boerenbedrijf te moderniseren, maar dat vindt de officier geen reden om hem volledig te ontzien. 'Daarvoor was er te veel mis'. Hij eist een geldboete van 10 duizend euro, waarvan 6 duizend voorwaardelijk. 'Ik heb overwogen om ook een voorwaardelijke stillegging te eisen, maar dat doe ik niet. Ik moet eerlijk zeggen: het had weinig gescheeld. Maar als er bij volgende controles weer iets aan de hand is, en die controles gaan komen, dan eis ik wél een voorwaardelijke stillegging, en misschien wel een onvoorwaardelijke.' 'U balanceert op de rand, en als u weer de fout in gaat, dan gaat u eroverheen, zegt de officier. Wat vindt u van zijn eis?', vraagt de politierechter. Binne is lang stil. Dan: 'Als dat wordt opgelegd, tja, dat kan ik niet veranderen.' De rechter: 'Nou, u kunt zeggen dat u het er niet mee eens bent, of dat u het liever niet in één keer betaalt.' Binne: 'Dat zeg ik dat ik die 4 duizend euro zou kunnen gebruiken voor het welzijn van de dieren.'

'Ik gun de beesten een goed leven, heb ik net opgeschreven', sluit politierechter Klaas Bunk af. 'En daar bent ú verantwoordelijk voor. En ik zeg erbij: resultaat telt, aan goede bedoelingen heb ik niet zoveel. Zeg dat ook als u straks weer thuis bent. Voor de zitting begon, dacht ik net als de officier: misschien moeten we het bedrijf maar voorwaardelijk stilleggen. Gelukkig was er vorige week die hercontrole. Het ging nog niet goed, maar het ging wel beter. Als het bij een volgende controle weer slecht gaat met het dierenwelzijn, dan gaat het bedrijf dicht. Dat is geen dreigement, maar ik vertel het u wel.' De officier heeft, in de ogen van politierechter Bunk, helemaal geen rare boete geëist, maar toch doet hij het anders. 'Ik leg u die geldboete van 10 duizend euro hélemaal voorwaardelijk op – niet ten gunste van het bedrijf, maar ten gunste van de dieren. Maak er wat van. Op naar de beesten.' 

* Dit is niet zijn echte naam. 

Lees hier meer Op de rol-verhalen.