De reden voor het expliciet maken van wat er nodig is voor goede strafrechtspraak, is dat er onder rechters het gevoel bestaat dat de kwaliteit onder druk staat, onder meer door de krappe budgetten. Ook zouden gerechtsbesturen vooral sturen op productiecijfers, wat ten koste zou gaan van de kwaliteit. Inventarisatie leerde dat er wel kwaliteitsnormen zijn, maar dat die niet eensluidend geïnterpreteerd werden. Verder bleken er verschillende opvattingen over kwaliteit te bestaan bij gerechten, maar ook bij individuele rechters. De nu geformuleerde professionele standaarden geven de strafrechters en gerechten houvast in de beoordeling van de kwaliteit. Ook geven ze de gerechten een leidraad voor het faciliteren van rechters.

Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, riep naar aanleiding van de discussie over kwaliteit rechters eerder op tot het formuleren van de professionele standaarden en staat achter het resultaat dat is tot stand gekomen: ‘In de eerste plaats maakt het ons duidelijk wat we van onszelf mogen verwachten. En in de tweede plaats geeft het ook inzicht in wat de samenleving van de Rechtspraak mag verwachten.’
In de andere rechtsgebieden wordt ook gewerkt aan professionele standaarden.