Het kabinet stelt in een wetsvoorstel voor de griffierechten (de kosten die betaald moeten worden voor een gang naar de rechter) te verhogen. Vooral zaken in hoger beroep worden fors duurder. Zo worden de tarieven voor civiele zaken (tussen bijvoorbeeld burgers onderling of bedrijven en burgers) in hoger beroep verdubbeld.
De verhoging van de griffierechten voor zaken in eerste aanleg is minder hoog tot verwaarloosbaar. In het wetsvoorstel staat dat het kabinet hecht aan een laagdrempelige toegang tot de rechter. Het gemiddelde percentage waarmee de griffierechten worden verhoogd, is 15 procent.

De Raad zegt in het wetgevingsadvies (pdf, 63,7 KB) begrip te hebben voor het feit dat er gezocht wordt naar wegen om financieringsproblemen bij de Rechtspraak het hoofd te bieden. Het vorige kabinet had het plan om kostendekkende griffierechten in te voeren. De Raad is blij dat het huidige kabinet minder vergaande verhogingsvoorstellen doet.
De Raad pleit in het wetgevingsadvies echter voor een andere verdeling van de verhoging over zaken in eerste aanleg en hoger beroep. Volgens de Raad zou de verhoging voor zaken in eerste aanleg enkele procenten moeten zijn en voor zaken in hoger beroep maximaal 60 procent.

Een toets leert dat de nu door het kabinet voorgestelde verhogingen jaarlijks leiden tot achtduizend rechtszaken minder. Het aantal handelszaken (aansprakelijkheden, contractbreuk, geldvorderingen, verzekeringskwesties) in hoger beroep neemt naar verwachting af met 14 procent. Dit is van een ‘zodanige omvang dat men zich de vraag kan stellen of de toegang tot de rechter hierdoor niet te zeer beperkt wordt’, aldus het wetgevingsadvies.
Ook in andere rechtsgebieden zullen er minder zaken zijn: belastingzaken in hoger beroep (- 6 procent), bestuurszaken in hoger beroep (- 5 procent),  belastingzaken en bestuurszaken in eerste aanleg (- 4 procent) en familiezaken in hoger beroep (- 2 procent).

De Raad voor de rechtspraak vraagt in zijn wetgevingsadvies verder aandacht voor de gevolgen van de verhoging van de griffierechten in incassozaken vanaf 500 euro. Deze werden per 1 juli 2011 verhoogd, met het veranderen van de competentiegrens voor de kantonrechter (‘Wet Deetman’). Sindsdien bedraagt het griffierecht voor vorderingen tussen de 500 en 12.500 euro 448 euro. Daardoor wordt er steeds vaker vanaf gezien om vorderingen tot 1.500 euro via de kantonrechter te incasseren. De verhouding tussen het te incasseren bedrag en de te maken kosten is zoek, meent de Raad.

Dat is nadelig voor het midden- en kleinbedrijf, maar ook voor de mensen die een kleine schuld niet kunnen betalen en dan na incasso met een veel grotere schuld blijven zitten. De Raad noemt dit een onwenselijke situatie en vraagt de minister het griffierecht in incassozaken bij geschillen tussen 500 en 1.500 euro substantieel te verlagen.

Zie ook: Wetgevingsadvies Wetsvoorstel aanpassing griffierechten (pdf, 63,7 KB)(PDF, 64 Kb)