Wat is tijdens de regiezitting op 3 november 2022 besloten?
Op de regiezitting van de strafzaak Iraklia op 3 november 2022 heeft de rechtbank onder andere beslist dat de strafzaak Iraklia opnieuw wordt aangevangen. Dit gebeurde naar aanleiding van een wijziging in de rechtbanksamenstelling, na de onvoorziene heropening van het onderzoek in juli 2022.
Naar aanleiding van nieuwe stukken die het Openbaar Ministerie sinds de zitting van 11 juli 2022 aan het dossier Iraklia heeft toegevoegd, heeft de verdediging onderzoekswensen ingediend, waaronder het horen van getuige 5089. Op de regiezitting van 3 november 2022 is beslist dat deze getuige door de rechter-commissaris moet worden gehoord.
Ook heeft de rechtbank op de regiezitting van 3 november 2022 beslist dat het dossier Hendon wordt gevoegd in de strafzaken tegen de verdachten in Iraklia, en vice versa. Dat betekent dat alle verdachten zullen worden berecht op basis van één en hetzelfde dossier. De samenvoeging van de dossiers zal mogelijk leiden tot nieuwe onderzoekswensen. Voor de verdachten in het onderzoek Hendon is er nog geen regiezitting geweest. De rechtbank zal daarom voor alle verdachten een zitting bepalen waarop de onderzoekswensen van alle verdachten zullen worden besproken.
De rechtbank heeft het Openbaar Ministerie de opdracht gegeven één dossier samen te stellen, in plaats van de nu bestaande zaaksdossiers Hendon en Iraklia.
Wat betekent het opnieuw aanvangen van de strafzaak Iraklia en de verwijzing van de strafzaak Hendon voor de duur van het proces?
Ook als de strafzaak niet opnieuw zou zijn aangevangen, had de behandeling van Iraklia nog geruime tijd geduurd vanwege de nieuwe stukken die aan het dossier zijn toegevoegd, en de onderzoekswensen van de verdediging naar aanleiding daarvan. Ook het voegen van het dossier Hendon in Iraklia heeft gevolgen voor de duur van het proces.
Wat betekenen de huidige ontwikkelingen voor het spreekrecht van de nabestaanden?
Op een latere zitting zal worden besproken hoe aan het spreekrecht en de behandeling van de mogelijke vorderingen tot schadevergoeding invulling zal worden gegeven.
Waarom werd de uitspraak in de strafzaak Iraklia, die gepland stond voor juli 2022, uitgesteld?
Op 11 juli 2022 heropende de rechtbank de behandeling van de rechtszaak, omdat het Openbaar Ministerie op 5 juli 2022 nieuwe stukken aanleverde die het aan het dossier wilde toevoegen. Ook daarna zijn er nog nieuwe stukken aan het dossier toegevoegd. Omdat die nieuwe stukken van belang zijn voor de strafzaak, kon er nog geen uitspraak worden gedaan.
Tussen de sluiting van het onderzoek op de laatste zitting en de uitspraak zit een periode van twee weken. Het is zeer ongebruikelijk dat er in die periode nog nieuwe processtukken worden aangeleverd. In dit geval vond het Openbaar Ministerie het noodzakelijk om dat wél te doen. Gelet op de inhoud van de nieuwe stukken, heeft de rechtbank het gesloten onderzoek moeten heropenen.
Waarom werd het proces op 25 augustus 2022 hervat met een andere samenstelling van rechters?
Zwaardere en ingewikkelde strafzaken worden behandeld door een meervoudige strafkamer, die bestaat uit drie rechters: de voorzitter, een zogenaamde “oudste" en “jongste" rechter in ervaringsjaren. De jongste rechter van de meervoudige strafkamer voor de strafzaak Iraklia is voor langere tijd naar het buitenland verhuisd. De inhoudelijke behandeling van de strafzaak Iraklia stond gepland ruim voor het mogelijke vertrek van de jongste rechter. Het was voor de rechtbank niet te voorzien dat, zeer kort voor de uitspraak, het Openbaar Ministerie nieuwe processtukken zou aanleveren, wat heeft gezorgd voor een heropening van de strafzaak. Omdat, gelet op de inhoud van de nieuwe stukken, het de verwachting was dat de behandeling niet binnen afzienbare tijd klaar zou zijn, is er niet voor gekozen om de jongste rechter voor de verdere zittingen over te laten komen, maar heeft een nieuwe jongste rechter plaatsgenomen in de rechtbankcombinatie.
Wat zijn de gevolgen van de nieuwe samenstelling rechters voor de behandeling van de strafzaak?
De wet schrijft voor dat bij wijziging van de rechtbanksamenstelling, de rechtbank verplicht is het onderzoek opnieuw aan te vangen, het dossier opnieuw te behandelen en opnieuw requisitoir en pleidooien te houden en (desgewenst) het spreekrecht van de nabestaanden te laten uitoefenen.
Uitzondering hierop is als de procespartijen instemmen met het niet opnieuw doen van (onderdelen van) het onderzoek. Op de regiezitting van 3 november 2022 is beslist dat de strafzaak Iraklia opnieuw wordt aangevangen.
Zijn er andere oplossingen overwogen?
De rechtbank heeft overwogen om de jongste rechter vanuit het buitenland over te laten komen voor de vervolgzittingen. Echter, vanwege de inhoud van de nieuwe stukken en daardoor de onzekerheid over het verdere verloop van het proces, maar ook vanwege praktische bezwaren (zo is er bijvoorbeeld een tijdsverschil van 9 uur met de betreffende collega), heeft de rechtbank besloten om een nieuwe jongste rechter te laten plaatsnemen in de combinatie.
Waarom is niet gekozen voor een vierde, reserverechter?
Een vierde rechter toewijzen komt alleen in uitzonderlijke gevallen voor. Bij de rechtbank Amsterdam was dat tot nu toe alleen het geval bij het 'liquidatieproces' Passage, het Vandros-proces tegen Willem Holleeder en het Marengo-proces. Dit waren/zijn processen met een lange inhoudelijke zittingsbehandeling en zeer omvangrijke dossiers. Voor de inhoudelijke behandeling van Iraklia stonden twee dagen gepland. Daarnaast is een belangrijk argument dat de reserverechter niet ingezet kan worden op andere belangrijke zaken. In een tijd van een tekort aan rechters moet de rechtbank zorgvuldig omgaan met de inzet van de rechters.
