Als we Joke en Henk mogen geloven, kan Jaap de koerswijziging van de overburen slecht verkroppen. Hij wordt venijnig en kwaadaardig. De mot begint uit de hand te lopen. Politiemeldingen volgen elkaar op. Tegen heug en meug accepteren Joke en Henk ten langen leste in maart van dit jaar mediation. Maar als buurman Jaap Joke 2 dagen voor de geplande bemiddeling weer uitscheldt, is de maat vol. Ze pakt haar telefoon om Jaap te filmen, maar hij rijdt snel weg. Ze belt daarop haar echtgenoot. ‘Zo wil ik hier niet meer wonen. Kom naar huis. En die mediation kan hij op zijn buik schrijven.’ Joke en Henk melden zich de volgende ochtend op Jaaps erf om hem dat te vertellen. En dan gaat het mis.

Heeft Joke de buurman geslagen? Joke: ‘Ik wilde de buurman bij zijn oren pakken om hem van Henk weg te trekken, en toen begon hij op mijn knie te schoppen. En toen heb ik hem met de vlakke hand een klap gegeven.’ De buurman doet aangifte, en zegt dat Joke en Henk hem stonden op te wachten bij de brievenbus. ‘Ik kreeg gelijk een klap voor mijn kop’, citeert rechter Spooren uit de aangifte. Volgens de buurman viel Henk vanzelf achterover, waarna hij zelf ook viel. Hij zou zeker 6 keer zijn geslagen door Henk en Joke. ‘Absoluut niet’, reageert Henk, die de volgende dag de politie op bezoek krijgt. Joke: ‘We hebben de politie zo vaak gebeld over de buurman, maar nooit hoorden we wat terug. En nu stonden ze opeens voor de deur. We hadden dit gedaan en dat gedaan. Henk moest mee, maar waarom? Hij had toch niks gedaan?’ Henk: ‘Ze drukten mij tegen de muur en toen begonnen ze met pepperspray te spuiten.’ Henk en Joke zitten anderhalve dag vast in de politiecel. De rechter: ‘Heeft de politie u nog gezegd dat u niet verplicht was om hun vragen te beantwoorden? ‘Nee’, antwoorden Henk en Joke eensgezind.

Waarom liep Joke niet gewoon weg van de mattende heren, wil officier van justitie Veltkamp weten. ‘Als je man op de grond ligt, dan ga je toch niet weg? Dan laat je hem toch niet alleen?’, antwoordt Joke verbaasd. Buurman Jaap zegt nog steeds last te hebben van de schermutseling in maart. Uit vrees voor een nieuwe confrontatie zegt hij zijn huis niet meer uit te durven. Hij wil dat Joke en Henk hem een schadevergoeding van bijna 800 euro betalen. Joke is trouwens ook bang om naar buiten te gaan. ‘Ik ga niet meer weg zonder mijn telefoon.’ En Henk? ‘Ik heb er zelf geen last van, maar omdat Joke er last van heeft, heb ik er ook last van. Ik heb de laatste jaren een andere vrouw.’

Voordat hij vertelt welke straf Joke en Henk verdienen (buurman Jaap komt ook nog voor de rechter), zou officier van justitie Veltkamp de zitting graag 10 minuten geschorst zien. Dat is bijzonder. Soms schorst de rechter voor overpeinzing en overleg met de griffier, en heel soms vraagt een advocaat erom. Wat heeft de officier aan het denken gezet? Niet dat Henk en Joke niet gezamenlijk ‘openlijk geweld op de openbare weg’ hebben gepleegd, blijkt als de zitting is hervat. Maar wat dan wel? De officier van justitie: ‘Voor mij is helder dat de buurman als eerste een duw heeft gegeven. Mevrouw slaat de buurman in het gezicht, dat is ook duidelijk. Het staat voor mij ook vast dat mijnheer de buurman niet heeft geslagen.’ Maar Henk heeft de buurman wél naar de grond gewerkt, en Joke heeft hem geslagen. ‘Zijn dat nou strafbare feiten?’, vraagt officier Veltkamp zich hardop af. ‘Was er een reden voor mijnheer en mevrouw om zich te verdedigen tegen de buurman?’ Die was er, vindt de officier van justitie. ‘Mijnheer ligt op de grond en ziet dat de buurman zijn vrouw schopt. Dat was een bedreigende situatie. Ik zie daar een noodweerscenario in.’ En Joke? Mocht zij de buurman slaan nadat hij haar had geschopt? De officier vindt dat te billijken. ‘Ook voor mevrouw zie ik een noodweerscenario.’ Joke en Henk zouden ontslagen moeten worden van alle rechtsvervolging.

Henk en Joke hebben met de buurman gevochten, maar dat was helemaal niet op de openbare weg, vindt Jokes advocaat. En ook niet in vereniging. Raadsman Titahena: ‘Het incident deed zich voor op erf van de buurman. We hebben het niet over een woning in een woonwijk. De openbare orde is niet verstoord. Er zijn geen getuigen en op basis van het dossier kunnen we ook niet vaststellen of er mensen hadden kúnnen zijn. De politie heeft in ieder geval geen foto’s gemaakt en beschrijft ook niet de situatie ter plaatse.’ Geen openlijk geweld dus, vindt raadsman Titahena. De officier vond noodweer aannemelijk, dat vindt de raadsman ook. En dat deed Joke niet in afstemming met haar echtgenoot. Noodweer – niet openlijk, niet in vereniging. De rechter zou moeten besluiten tot vrijspraak.

Voordat politierechter Spooren vertelt wat zij ervan vindt, moet haar toch iets van het hart: ‘Het is jammer dat dit soort zaken bij de strafrechter terechtkomt. Ik kan een oordeel vellen, maar dat lost het probleem niet op.’ Maar een oordeel dient er wel te komen, en dat komt er. De politierechter: ‘De officier van justitie heeft de zaak heel goed uitgelegd, en ik ga hem daarin ook volgen. U hebt zich beiden schuldig gemaakt aan openlijk geweld. Volgens uw raadsman was de vechtpartij in de voortuin niet openlijk, maar buren of passanten hadden het kunnen zien. Ik heb in ieder geval geen indicatie dat het erf volledig afgesloten was. Als ik kijk naar de uiterlijke verschijningsvorm, dan gebruikte u in vereniging geweld. Maar ik vind het aannemelijk dat u dat beiden uit noodweer deed. En ook dat u daar kwam om te zeggen dat de mediation niet doorging. Dat vind ik niet slim, maar dat is iets anders. De buurman gaf u als eerste een duw, waardoor u viel. Dat mijnheer hem daarop vastpakte, vind ik proportioneel. Ik vind het aannemelijk dat mevrouw de buurman uit noodweer een klap gaf nadat zij was geschopt. Ik ontsla u daarom beiden van alle rechtsvervolging.’ En dus hoeven Joke en Henk buurman Jaap ook niets te betalen.